پیچیدگی رابطه قطر و ترکیه با حماس/ ماجرای جوسازی ها علیه حماس چه بود؟
رسول سلیمی: در بحبوحه مذاکره برای آتش بس میان حماس و اسراییل، گمانه زنی های گسترده ای در رسانه های غربی و عربی شکل گرفت که آیا حماس دفتر سیاسی خود را از قطر به کشور دیگری منتقل می کند یا قطر قصد دارد رهبران حماس را از این کشور اخراج کند و دفاتر این گروه را ببندد؟
این گمانه زنی ها آنجا به اوج رسید که اسماعیل هنیه در استانبول با رجب طیب اردوغان، رییس جمهوری ترکیه دیدار کرد. چه آنکه حماس در بیانیه ای که شب پس از ورود اسماعیل هنیه به ترکیه منتشر کرد، اعلام کرده بود که جنگ غزه در دستور کار مذاکرات دو طرف قرار دارد.
در همین حال هاکان فیدان وزیر امور خارجه ترکیه که قبل از آن به دوحه سفرکرده بود، در دیدار با اسماعیل هنیه گفته بود: «نمایندگان حماس بار دیگر به وی تاکید کردند که تشکیل یک دولت فلسطینی در مرزهای 1967 را که به طور ضمنی به معنای به رسمیت شناختن دولت اسراییل است، می پذیرند و پس از تشکیل دولت فلسطینی، از مبارزه مسلحانه دست می کشند» فیدان در ادامه مدعی شده بود: «حماس بدین ترتیب دیگر نیازی به شاخه نظامی نخواهد داشت و به عنوان یک حزب سیاسی به حیات خود ادامه خواهد داد.»
در همین حال و بعد از شایعاتی که برخی رسانه ها مبنی بر اعمال فشار بر حماس جهت ترک دوحه مطرح کردند، سعی در فشار سیاسی به حماس در میانه مذاکره با اسراییل بودند تا آنکه «زاهر جبارین» رییس جنبش حماس در کرانه باختری طی مصاحبه ای اعلام کرد: شایعات منتشرشده درباره انتقال دفاتر این جنبش از قطر به ترکیه درست نیست و حماس تاکید می کند که دفاتر خود را به هیچ مکانی خارج از دوحه منتقل نخواهد کرد. دوحه در سال 2012 میزبان دفتر سیاسی حماس شد. خالد مشعل، رییس دفتر سیاسی جنبش حماس در آن زمان، پس از آغاز جنگ داخلی سوریه و به دلیل حمایت از مخالفان دولت بشار اسد که علیه این کشور مبارزه می کردند ناچار شد سوریه را به مقصد دوحه ترک کند.
از جمله این فشارهای رسانه ای به دنبال انتشار گزارشی در روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال رخ داد که به نقل از «مقامات عرب» گزارش داده بود «رهبری سیاسی جنبش حماس در حال بررسی امکان انتقال مقر خود به خارج از قطر است و حداقل با دو کشور منطقه تماس گرفته است که یکی از آنها سلطان نشین عمان است. هدف رهبران حماس این است که ببیند آیا این کشورها آماده میزبانی از رهبران سیاسی این گروه هستند.»
در برخی گزارش ها به الجزایر هم به عنوان میزبان احتمالی اشاره شده بود. در همین راستا روزنامه فرانسوی لوموند نیز از سندی که عربستان سعودی به وزارت امور خارجه فرانسه فرستاده بود خبر داد که حاوی طرحی برای پایان دادن به بحران غزه است. بر اساس این گزارش، طرح دولت سعودی از جمله شامل تبعید رهبران حماس به الجزایر و استقرار نیروهای صلح بان عرب در غزه بود.
بعدازاین شایعات، موسی محمد ابو مرزوق از اعضای ارشد فلسطینی حماس در مصاحبه ای تصریح کرد: «مطالب منتشر شده در این باره، جوسازی رسانه ای باهدف تحت فشار قراردادن قطر است و اگر قرار باشد رهبران حماس به کشور دیگری منتقل شوند – که در حال حاضر این موضوع مطرح نیست – به اردن خواهند رفت.»
اما ناظران سیاسی دلایل دیگری نیز برای ضعیف بودن احتمال انتقال حماس به ترکیه قایل هستند. از جمله این موارد آن است که اکنون حدود 15 هزار نیروی نظامی ترکیه در قطر حضور دارند. این نیروها به دنبال بحران محاصره این کشور از سوی عربستان، امارات، بحرین و مصر و باهدف حمایت و حفاظت از نظام پادشاهی قطر در این کشور مستقر شدند؛ بنابراین سفر وزیر خارجه ترکیه به قطر و سفر اسماعیل هنیه و خالد مشعل به ترکیه به فاصله یک روز بعد از آن از آنجا معنادار است که ترکیه بدون هماهنگی و رضایت سیاسی قطر، حماس را نخواهد پذیرفت.
بااین حال در آن زمان اکثر خبرگزاری ها اشاره کردند که قطر تحت فشار آمریکایی ها می خواهد رهبران حماس را از دوحه به کشور دیگری منتقل کند. بااین حال نباید از یاد برد که قطری ها روابط بسیار نزدیکی با امریکا دارند و در سیاست های منطقه ای این کشور مانند مذاکره با طالبان در دوحه نقشی جدی ایفا کردند و انتقال حماس به ترکیه بدون هماهنگی با امریکایی ها امکان پذیر نخواهد بود.
نقش قطر در جنگ غزه همواره مورد انتقاد بنیامین نتانیاهو قرار گرفته و او دولت قطر را به حمایت مالی از حماس متهم کرده است می کند؛ اما هم زمان نیز از آن کشور خواسته با استفاده از نفوذ خود، حماس را برای آزادی گروگان های اسراییلی تحت فشار بگذارد. در چنین شرایطی و با ارزیابی سخنان وزیر خارجه ترکیه و سفر سران حماس به این کشور، این احتمال مطرح است که پشت پرده گفت وگوهایی در خصوص راضی کردن حماس به قبول راه حل دو کشوری آغاز شده باشد.
به عبارت دیگر مسیله دو کشوری که اکنون آمریکا، اروپا، ترکیه و برخی کشورهای عربی از آن استقبال می کنند، همواره با سردی و امتناع حماس مواجه بوده و جلب نظر این گروه پیشرفت بزرگی برای پایان دادن به جنگ غزه خواهد بود. البته این در صورتی است که امریکا بتواند راست گرایان در اسراییل را هم تا قبل از انتخابات ریاست جمهوری کنترل و موافقت آنها را جلب کند. مذاکراتی که برای جلب نظر حماس از سوی ترکیه و قطر دنبال می شود.
311213
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "پیچیدگی رابطه قطر و ترکیه با حماس/ ماجرای جوسازی ها علیه حماس چه بود؟" هستید؟ با کلیک بر روی بین الملل، اگر به دنبال مطالب جالب و آموزنده هستید، ممکن است در این موضوع، مطالب مفید دیگری هم وجود داشته باشد. برای کشف آن ها، به دنبال دسته بندی های مرتبط بگردید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "پیچیدگی رابطه قطر و ترکیه با حماس/ ماجرای جوسازی ها علیه حماس چه بود؟"، کلیک کنید.