اجرای 27 عنوان پروژه زمین شناسی در خزر/شناسایی 6 محدوده مستعد برای اکتشاف گوهرسنگ ها

رییس سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور با اشاره به اجرای طرح تحول زمین شناسی و اکتشاف ذخایرمعدنی کشور در استان های خراسان جنوبی، یزد، کردستان، آذربایجان غربی، قم، مرکزی، البرز و اصفهان، گفت: نقشه های ژیوشیمی رسوبی و آلاینده های زیست محیطی، دستیابی به منابع و ذخایر طبیعی و معدنی در پهنه های آبی و شناسایی بیش از 570 ناهنجاری ژیوشیمیایی رسوبات آبراهه ای برای برخی عناصر از دستاوردها و اقدامات این طرح به شمار می رود.

دکتر علیرضا شهیدی در گفت وگو با کاماکس، گفت: سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور در قالب توافق نامه و برنامه مشارکتی با سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران(ایمیدرو) و معاونت امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت اقدام به تعریف برنامه تحولی در بخش زمین شناسی و اکتشاف ذخایر جدید معدنی کشور کرد که پس از ماه ها بررسی و تحلیل فنی در کمیته راهبردی مشترک معدنی کشور با حضور مدیران و متخصصان این بخش، استان خراسان جنوبی به عنوان اولین هدف اجرای این برنامه در سال 1400 معرفی و برنامه ریزی اجرای پروژه تحول زمین شناسی و اکتشاف ذخایرمعدنی برای آن طراحی و اجرا شد.

وی با بیان اینکه با اجرای موفقیت آمیز این طرح در استان خراسان جنوبی، برنامه ریزی جهت اجرای هدفمند و منظم طرح از ابتدای سال 1401 بصورت رسمی آغاز شد، افزود: طی این برنامه استان های هدف که شامل 420 سلول اطلاعاتی در مقیاس یک پنجاه هزارم بود، انتخاب شدند.

وی، فاز اول طرح تحول این سازمان را «تولید اطلاعات زمین شناسی و اکتشافی» دانست و اظهار کرد: در این فاز مقرر است تا سه لایه زمین شناسی، زمین شناسی اقتصادی و اکتشافات ژیوشیمیایی در مقیاس یک پنجاه هزارم تهیه شود که با احتساب تهیه این سه لایه تعداد 1260 پروژه زمین شناسی و اکتشافی طی 5 سال و با پشتیبانی و تامین منابع هدفمند و مناسب اجرا خواهد شد که موجب تحولی چشمگیر در حوزه تولید اطلاعات پایه کشور و کاهش مخاطرات سرمایه گذاری در حوزه عمران، معدن و زیرساخت های کشور خواهد شد.

شهیدی، اهداف کلان این فاز را «توسعه مناطق کم برخوردار و در راستای رونق بخش معدن»، «تولید اشتغال مولد با نگرش ویژه بر نیروی انسانی بومی»، «آمایش سرزمین در قالب کشف ذخایر جدید معدنی»، «افزایش بازدهی و کاهش موثر زمان تبدیل کانسار به معدن»، «تربیت نیروی انسانی متخصص بخش معدن (زمین شناسی و اکتشاف) در مناطق هدف پروژه تحول» و «ایجاد تحرک در بخش خصوصی (جامعه مهندسین مشاور) در حوزه زمین شناسی، اکتشاف و آزمایشگاه های علوم زمین از طریق برون سپاری فعالیت ها» عنوان کرد.

رییس سازمان زمین شناسی، مهمترین دستاوردهای کلان طی اجرای طرح تحول زمین شناسی و اکتشافات معدنی این سازمان را به این شرح عنوان کرد: 

حوزه	دستاوردها
زمین شناسی و اکتشافات معدنی	سرعت بخشی به روند تولید اطلاعات پایه زمین شناسی و اکتشافی کشور از بازه زمانی 36 ماه به 12 ماه
	کاهش ریسک سرمایه گذاری بخش خصوصی در حوزه معدن، عمران و زیرساخت کشور از طریق تولید و انتشار داده های جدید زمین شناسی و اکتشافی
	حرکت در جهت افزایش شناخت توان سرزمینی و بهره گیری مطلوب از منابع معدنی (گام دوم انقلاب اسلامی)
ژیوفیزیک هوایی	اکتشاف ذخایر پنهان و عمیق معدنی در مناطق اولویت دار
	افزایش بازدهی اکتشاف ذخایر معدنی با تولید داده های ژیوفیزیک هوایی

دستاوردهای کمی پروژه تحول استان خراسان جنوبی 

شهیدی با اشاره به دستاوردهای پروژه تحول استان خراسان جنوبی گفت: «شناسایی بیش از 570 ناهنجاری ژیوشیمیایی رسوبات آبراهه ای برای عناصر طلا، مس، نقره، سرب، نیکل، آهن، روی و غیره»، «شناسایی 6 محدوده مستعد برای اکتشاف گوهرسنگ ها»، «تهیه 60 برگ نقشه های زمین شناسی، ژیوشیمیایی و زمین شناسی اقتصادی با مقیاس 1:50000 برای اولین بار در کشور»، «کاهش زمان تولید اطلاعات پایه زمین شناسی و معدنی از سه سال به حدود یک سال» و «بررسی آنومالی حاصل از ژیوفیزیک هوایی در منطقه اسفدن خراسان جنوبی به وسعت 24 کیلومترمربع با استفاده از روش اکتشافات ژیوفیزیک زمینی جهت اکتشاف آهن» از دستاوردهای اجرای طرح تحول در استان خراسان جنوبی به شمار می رود.

ردیف	دستاورد
1	17 محدوده طلا
2	60 محدوده مس
3	25 محدوده نیکل
4	9 محدوده منیزیت
5	6 محدوده سرب و روی

اهداف کمی مورد انتظار پروژه تحول استان کردستان (خرداد 1401 – خرداد 1402)

* 25 برگ نقشه – گزارش (3 عنوان لایه اطلاعاتی شامل زمین شناسی، ژیوشیمی و اقتصادی) مجموعا 75 برگ نقشه- گزارش؛

* سطح پیمایش زمین شناسی و اکتشافی پروژه ها به میزان 46.875 کیلومتر مربع در استان (هر پروژه 625 کیلومتر مربع)؛

* اجرای عملیات ژیوفیزیک هوایی به میزان 22.000 کیلومتر خطی از خرداد ماه 1401 در پی عملیاتی سازی بالگرد سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور بعد از حدود 5 سال.

اهداف کمی مورد انتظار پروژه تحول استان آذربایجان غربی (شهریور 1401- شهریور 1402)

* 12 برگ نقشه – گزارش (3 عنوان لایه اطلاعاتی شامل زمین شناسی، ژیوشیمی و زمین شناسی اقتصادی) مجموعا 36 برگ نقشه- گزارش؛

* سطح پیمایش زمین شناسی و اکتشافی پروژه ها به میزان 22.500 کیلومتر مربع در استان (هر پروژه 625 کیلومتر مربع).

اهداف کمی مورد انتظار پروژه تحول استان های قم، مرکزی، البرز و اصفهان (آذر 1401- آذر 1402)

* 28 برگ نقشه – گزارش (3 عنوان لایه اطلاعاتی شامل زمین شناسی، ژیوشیمی و زمین شناسی اقتصادی) مجموعا  84 برگ نقشه- گزارش؛

* سطح پیمایش زمین شناسی و اکتشافی پروژه ها به میزان 52.500 کیلومتر مربع در استان (هر پروژه 625 کیلومتر مربع).

اهداف کمی مورد انتظار پروژه تحول استان یزد (آبان 1402- آبان 1403)

* 13 برگ نقشه – گزارش در قالب مجموعا 39 عنوان پروژه (13 عنوان لایه اطلاعاتی شامل زمین شناسی، ژیوشیمی و زمین شناسی اقتصادی)؛

* سطح پیمایش زمین شناسی و اکتشافی پروژه ها به میزان 24.375 کیلومتر مربع در استان (هر پروژه 625 کیلومتر مربع).

اکتشافات هوایی

رییس سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، فاز دوم این طرح را اجرای عملیات اکتشاف به روش ژیوفیزیک هوابرد ذکر کرد و گفت: در این فاز که همزمان با شروع طرح تحول زمین شناسی و اکتشاف ذخایر معدنی کشور و در دور جدید فعالیت های سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور در حوزه ژیوفیزیک هوابرد طراحی شده است، 1،500،000 کیلومتر خطی از مساحت کشور مورد پیمایش و شناسایی اکتشافی قرار می گیرد. این روش برای شناسایی ذخایر پنهان و عمقی معدنی به کار می رود که تا کنون نیز منجر به اکتشاف کانسارهای خوبی در سطح کشور شده است.

نقشه اولویت اجرای عملیات ژیوفیزیک هوابرد در طرح تحول زمین شناسی و اکتشاف ذخایرمعدنی کشور

اهداف کلان این فاز شامل این موارد است:

ردیف	اهداف کلان
1	اکتشاف ذخایر پنهان و عمیق
2	شناسایی ساختارهای زمین شناسی
3	شناسایی آب های نامتعارف و ژرف (آب کارستی)
4	تکمیل عملیات اکتشاف ژیوفیزیک هوایی در بلوک دیواندره استان کردستان به وسعت 22400 کیلومتر خطی جهت شناسایی ذخایر پنهان معدنی (خرداد ماه 1401- خرداد ماه 1402)
5	اجرای عملیات اکتشاف ژیوفیزیک هوایی در منطقه بردسکن استان خراسان رضوی (منطقه بردسکن، کاشمر، سبزوار) به وسعت 88 هزار کیلومتر خطی جهت شناسایی ذخایر پنهان معدنی (بهمن 1401- بهمن 1402)

تحول در اکتشافات دریایی

شهیدی با بیان اینکه فاز سوم طرح تحول زمین شناسی در حوزه دریایی است، اظهار کرد: این طرح با هدف تولید اطلاعات پایه در حوزه سواحل و محیط های آبی کشور اجرا خواهد شد که شامل سه لایه «رسوب شناسی»، «ژیومورفولوژی» و «ژیوشیمی زیست محیطی» خواهد بود و اهداف کلان این فاز شامل این موارد است:

* «تحقق سیاست های کلی آمایش سرزمین با توجه به مزیت های بالفعل و بالقوه و اجرایی کردن موارد برجسته آن با توجه ویژه بر دریا، سواحل، بنادر و آب های مرزی» بر اساس بند 11 از سیاست های ابلاغی برنامه پنج ساله توسعه هفتم؛ 

* دستیابی به منابع و ذخایر طبیعی و معدنی در پهنه های آبی؛

* انجام مطالعات پایه زمین شناسی دریایی در قریب به 5000 کیلومتر از سواحل و محدوده های دریایی و دریاچه ای مغفول مانده از دیدگاه معدنی و دسترسی و بهره برداری از منابع اقتصادی موجود در آب های آزاد؛

* لزوم شناسایی آلاینده های زیست محیطی در محیط های دریایی،

* اجرا و طراحی اصولی در پروژه های عمرانی و زیرساختی دریایی، جانمایی های دریایی و ایمن سازی آنها؛

* تبیین نقش و جایگاه ژیوپلیتیک و ژیواستراتژیک ایران در اقتصاد بین الملل در پهنه ها و سواحل آبی؛ 

* تامل روی جاذبه ها و پتاسیل های گردشگری دریایی.

به گفته وی؛ تعداد نقشه های 1:50000 در پهنه های آبی شمال و جنوب کشور (با احتساب 3 عنوان لایه اطلاعاتی) به این شرح است:

* دریای کاسپین: 81 عنوان پروژه

* خلیج فارس: 204 عنوان پروژه

* دریای عمان:  84 عنوان پروژه

طرح پیشنهادی زمین شناسی دریایی غرب دریای کاسپین- گیلان در سال 1402

27 عنوان پروژه به مساحت 5625 کیلومتر مربع طی 9 برگه لسکوکلایه، آستانه اشرفیه، رشت، بندر انزلی، سنگرچین، رضوانده، هشتپر، چوبر و آستارا در قالب تهیه نقشه به شرح ذیل:

* نقشه های ژیوشیمی رسوبی و آلاینده های زیست محیطی؛

* نقشه های ژیومورفولوژی سواحل؛ 

* نقشه های رسوب شناسی.

پایگاه جامع داده های علوم زمین کشور

رییس سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی ادامه داد: این طرح با هدف تجمیع، استانداردسازی و انتشار تمامی داده های علوم زمین کشور (زمین شناسی و اکتشافی) مطابق با اسناد و قوانین بالادستی مانند تبصره 3 ماده 5 قانون معادن، جزء 4 بند ب ماده 48 قانون برنامه هفتم پیشرفت، ماده 7 قانون تمرکز امور صنعت و معدن و همچنین ماده 7 قانون تاسیس سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور با مشارکت سایر مولفه های دولتی بخش معدن (معاونت معادن و فرآوری مواد وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران) در حال پیگیری و اجرا است. از اهداف این طرح ایجاد هم افزایی و تسهیل در نظام تبادل اطلاعات مورد نیاز فعالیت های معدنی، عمرانی و زیرساختی کشور در حوزه اطلاعات پایه زمین شناسی و اکتشافی است.

وی، توسعه ظرفیت های آزمایشگاهی زمین شناسی و اکتشاف (آنالیز مواد معدنی) را از دیگر فازهای این طرح عنوان کرد و یادآور شد: با توجه به نیاز کشور به افزایش ظرفیت آزمایشگاه های بخش دولتی و خصوصی در حوزه آنالیز نمونه های زمین شناسی و اکتشافی این طرح با هدف ایجاد تحرک در بخش خصوصی عهده دار خدمت در این حوزه و همچنین ظرفیت سازی مناسب در بخش دولتی به اجرا درآمده است.

شهیدی ادامه داد: از اهداف این طرح افزایش ظرفیت آنالیز نمونه های زمین شناسی و اکتشافی کشور (حاصل از اجرای طرح های تحولی) از 20 هزار نمونه در سال به بیش از 150 هزار نمونه در سال است. در این طرح که از سال 1400 به اجرا درآمده است، در سال 1401 میزان آنالیز نمونه ها به 45 هزار نمونه در سال و در سال جاری به 70 هزار نمونه در سال رسیده است و انتظار می رود این میزان طی برنامه هفتم پیشرفت به بیش از 150 هزار نمونه در سال برسد.

همکاری های بین المللی

وی اضافه کرد: با توجه به نیاز بخش زمین شناسی و اکتشاف ذخایر معدنی کشور مبنی بر به کارگیری فناوری ها و تبادلات فنی-مهندسی همکاری های بین المللی در این حوزه با کشورهای هدف تعریف شد که در گام اول و با توجه به اعلام آمادگی مجموعه های مورد فراخوان، همکاری با کشور روسیه (هلدینگ دولتی روس ژیو) در حوزه ورود خدمات فنی-مهندسی در حوزه تولید اطلاعات پایه زمین شناسی و اکتشاف ذخایر معدنی در دستور کار قرار گرفته است.

به گفته وی، این همکاری بر اساس توافق نامه سه جانبه بخش معدن کشور میان (معاونت معادن و فرآوری مواد وزارت صنعت، معدن و تجارت، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور و سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی (ایمیدرو) ) طراحی شده و اجرا خواهد شد. رایزنی و همکاری با دیگر کشورها از جمله چین در حوزه ورود خدمات فنی و مهندسی در حال انجام است.

شناسایی و پتانسیل یابی ژیوپارک ها در کشور

شهیدی گفت: با توجه به وظیفه حاکمیتی این سازمان در شناسایی و پتانسیل یابی ژیوپارک ها به عنوان مقاصد گردشگری مبتنی بر پدیده های زمین شناختی و در راستای ارتقاء معیشت و مشارکت جوامع محلی، این سازمان با نزدیک به سه دهه فعالیت در این حوزه طی سال 1400 تا کنون، اقدام به پتانسیل یابی مناطق مختلفی جهت ثبت و معرفی ژیوپارک های ملی و جهانی کرده است که همکاری در راستای جهانی شدن ژیوپارک قشم، ارس و طبس از جمله این فعالیت ها است که در حال حاضر نیز اجرا می شود.

پایان خبر کاماکس