کلسترول بالا و درد پاشنه پا: بررسی ارتباط، علائم و روش درمان

آیا کلسترول بالا و درد پاشنه پا با هم ارتباط دارند؟

در پاسخ مستقیم به این پرسش باید گفت که ارتباط مستقیمی بین کلسترول بالا و درد پاشنه پا به معنای اینکه افزایش کلسترول به طور مستقیم باعث درد پاشنه پا شود وجود ندارد. درد پاشنه پا معمولاً ناشی از مشکلات موضعی در پا به ویژه التهاب فاسیای پلانتار (پلانتار فاسیایتیس) تاندونیت آشیل خار پاشنه یا فشارهای مکانیکی است. با این حال کلسترول بالا یک عامل خطر مهم برای بیماری های عروقی است و به طور غیرمستقیم می تواند بر سلامت کلی بدن و از جمله بافت های پا تأثیر بگذارد.

در این مقاله به بررسی دقیق تر این موضوع می پردازیم. ابتدا به تعریف علمی کلسترول بالا و درد پاشنه پا پرداخته و سپس به بررسی مکانیسم های احتمالی ارتباط غیرمستقیم بین این دو می پردازیم. در ادامه علائم روش های تشخیص و درمان هر دو عارضه را به طور جداگانه و سپس در ارتباط با یکدیگر بررسی خواهیم کرد. هدف از این مقاله ارائه اطلاعات جامع مستند و قابل فهم برای عموم مردم است تا درک بهتری از این موضوع پیدا کنند و بتوانند اقدامات لازم را برای حفظ سلامت خود انجام دهند.

کلسترول بالا چیست؟ تعریف علمی و مکانیسم اثر

کلسترول یک ماده چرب و مومی شکل است که به طور طبیعی در بدن تولید می شود و همچنین از طریق غذاهای حیوانی وارد بدن می گردد. کلسترول برای ساخت غشای سلولی تولید هورمون ها و ویتامین D ضروری است. با این حال کلسترول بالا یا هیپرکلسترولمی به وضعیتی اطلاق می شود که سطح کلسترول در خون از حد نرمال بالاتر رود.

کلسترول در خون توسط پروتئین هایی به نام لیپوپروتئین ها حمل می شود. دو نوع اصلی لیپوپروتئین وجود دارد :

• لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) : معروف به کلسترول بد زیرا مقادیر بالای آن می تواند منجر به تجمع کلسترول در دیواره سرخرگ ها و تشکیل پلاک های آترواسکلروتیک شود.
• لیپوپروتئین با چگالی زیاد (HDL) : معروف به کلسترول خوب زیرا به انتقال کلسترول از سرخرگ ها به کبد کمک می کند تا از بدن دفع شود.

علاوه بر LDL و HDL تری گلیسیریدها نیز نوع دیگری از چربی خون هستند که افزایش سطح آن ها نیز می تواند خطر بیماری های قلبی عروقی را افزایش دهد.

مکانیسم اثر کلسترول بالا در بیماری های عروقی :

افزایش سطح کلسترول LDL در خون به مرور زمان باعث رسوب آن در دیواره داخلی سرخرگ ها می شود. این رسوبات با تجمع سلول های التهابی و سایر مواد پلاک های آترواسکلروتیک را تشکیل می دهند. پلاک ها باعث تنگ شدن سرخرگ ها (تصلب شرایین) و کاهش جریان خون می شوند. همچنین پلاک ها می توانند ناپایدار شده و پاره شوند که منجر به تشکیل لخته خون و انسداد ناگهانی سرخرگ می شود. این فرایند در سرخرگ های قلب می تواند منجر به سکته قلبی و در سرخرگ های مغز منجر به سکته مغزی شود.

درد پاشنه پا چیست؟ تعریف و علل شایع

درد پاشنه پا یک شکایت شایع است که می تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد. درد ممکن است در قسمت زیرین پشت یا کناری پاشنه احساس شود و می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد.

علل شایع درد پاشنه پا :

• پلانتار فاسیایتیس (التهاب فاسیای پلانتار) : شایع ترین علت درد پاشنه پا است. فاسیا پلانتار یک نوار ضخیم از بافت همبند است که از پاشنه تا انگشتان پا امتداد دارد و قوس کف پا را حمایت می کند. فشار بیش از حد استفاده مکرر و کشیدگی این بافت می تواند منجر به التهاب و درد در ناحیه پاشنه شود به ویژه در صبح یا بعد از استراحت.
• تاندونیت آشیل (التهاب تاندون آشیل) : تاندون آشیل تاندون بزرگی است که عضلات ساق پا را به استخوان پاشنه متصل می کند. استفاده بیش از حد فشار مکرر و حرکات ناگهانی می توانند باعث التهاب و درد در تاندون آشیل شوند که اغلب در پشت پاشنه احساس می شود.
• خار پاشنه : یک زائده استخوانی کوچک است که در قسمت زیرین استخوان پاشنه ایجاد می شود. خار پاشنه به خودی خود معمولاً دردناک نیست اما می تواند با تحریک بافت های نرم اطراف و فاسیای پلانتار درد را تشدید کند.
• گیر افتادن عصب : اعصاب مختلفی در ناحیه پاشنه پا وجود دارند که ممکن است تحت فشار قرار گیرند و باعث درد سوزش و بی حسی شوند.
• شکستگی استرسی : شکستگی های ریز در استخوان پاشنه که معمولاً در اثر فعالیت های ورزشی شدید و مکرر ایجاد می شوند.
• بورسیت رتروکالکانئوس : التهاب بورس (کیسه پر از مایع) بین تاندون آشیل و استخوان پاشنه.
• بیماری های سیستمیک : برخی بیماری های سیستمیک مانند آرتریت روماتوئید نقرس و لوپوس نیز می توانند باعث درد پاشنه پا شوند اما این موارد کمتر شایع هستند.
• کفش نامناسب : پوشیدن کفش های نامناسب پاشنه بلند یا بدون قوس حمایتی کافی می تواند فشار زیادی به پاشنه پا وارد کند و منجر به درد شود.
• اضافه وزن و چاقی : وزن اضافی فشار بیشتری بر پاشنه ها وارد می کند و خطر درد پاشنه پا را افزایش می دهد.

ارتباط احتمالی بین کلسترول بالا و درد پاشنه پا : بررسی مکانیسم های غیرمستقیم

همانطور که گفته شد ارتباط مستقیمی بین کلسترول بالا و درد پاشنه پا وجود ندارد. با این حال ارتباط غیرمستقیم و چند مکانیسم احتمالی وجود دارد که می توانند این دو را به هم مرتبط کنند :

• بیماری عروق محیطی (PAD) : کلسترول بالا یکی از عوامل اصلی خطر برای بیماری عروق محیطی است. PAD وضعیتی است که در آن پلاک های آترواسکلروتیک در سرخرگ های اندام های تحتانی از جمله پاها تجمع می یابند و جریان خون را محدود می کنند. کاهش جریان خون به پاها می تواند منجر به کمبود اکسیژن و مواد مغذی در بافت ها شود. این کمبود می تواند باعث درد خستگی و گرفتگی عضلات پا به ویژه در هنگام راه رفتن یا ورزش شود. اگرچه درد ناشی از PAD معمولاً در ساق پا و ران احساس می شود اما در موارد شدید و پیشرفته ممکن است درد در پاها و پاشنه پا نیز ایجاد شود. علاوه بر این کاهش جریان خون می تواند روند بهبودی بافت های آسیب دیده را کندتر کرده و التهاب را تشدید کند. بنابراین در افرادی که کلسترول بالا دارند و به PAD مبتلا هستند درد پاشنه پا ناشی از پلانتار فاسیایتیس یا تاندونیت آشیل ممکن است شدیدتر و طولانی تر باشد.
• التهاب مزمن : کلسترول بالا با التهاب مزمن در بدن مرتبط است. التهاب مزمن می تواند نقش مهمی در بسیاری از بیماری ها از جمله بیماری های قلبی عروقی و اختلالات اسکلتی عضلانی ایفا کند. برخی مطالعات نشان داده اند که التهاب مزمن ممکن است در ایجاد و تشدید پلانتار فاسیایتیس نقش داشته باشد. بنابراین کلسترول بالا از طریق ایجاد التهاب مزمن ممکن است به طور غیرمستقیم در ایجاد یا تشدید درد پاشنه پا ناشی از پلانتار فاسیایتیس نقش داشته باشد.
• دیابت نوع ۲ : کلسترول بالا اغلب با دیابت نوع ۲ همراه است. دیابت نیز می تواند عوارض متعددی بر اعصاب و عروق محیطی داشته باشد که نوروپاتی دیابتی و PAD از جمله مهم ترین آن ها هستند. نوروپاتی دیابتی می تواند باعث آسیب عصبی در پاها شود که منجر به درد بی حسی و سوزش در پاها و پاشنه پا می شود. همچنین PAD ناشی از دیابت می تواند جریان خون به پاها را کاهش داده و درد را تشدید کند. بنابراین در افراد دیابتی که کلسترول بالا نیز دارند درد پاشنه پا ممکن است ناشی از ترکیبی از عوامل مختلف از جمله نوروپاتی دیابتی PAD و مشکلات موضعی مانند پلانتار فاسیایتیس باشد.

نکته مهم : لازم به ذکر است که درد پاشنه پا در اکثر موارد ناشی از عوامل موضعی و مکانیکی است و ارتباط مستقیمی با کلسترول بالا ندارد. با این حال در افرادی که عوامل خطر بیماری های قلبی عروقی مانند کلسترول بالا دیابت فشار خون بالا و سیگار کشیدن را دارند احتمال ابتلا به PAD و عوارض عروقی دیگر بیشتر است. در این افراد درد پاشنه پا ممکن است نشانه ای از مشکلات عروقی زمینه ای باشد و نیاز به بررسی دقیق تر دارد.

علائم و نشانه های کلسترول بالا و درد پاشنه پا : افتراق و تشخیص

علائم و نشانه های کلسترول بالا :

کلسترول بالا معمولاً بدون علامت است و به همین دلیل به آن قاتل خاموش نیز می گویند. بسیاری از افراد تا زمانی که دچار عوارض جدی مانند سکته قلبی یا سکته مغزی نشوند از بالا بودن کلسترول خون خود آگاه نمی شوند.

با این حال در موارد نادر و پیشرفته کلسترول بالا ممکن است علائم زیر را ایجاد کند :

• گزانتوما : رسوبات زرد رنگ کلسترول در پوست به ویژه در اطراف چشم ها تاندون ها و مفاصل.
• گزانتلاسما : پلاک های زرد رنگ کلسترول در اطراف پلک ها.
• آنژین صدری (درد قفسه سینه) : ناشی از کاهش جریان خون به قلب به دلیل تصلب شرایین.
• علائم بیماری عروق محیطی (PAD) : درد پاها گرفتگی عضلات ساق پا در هنگام راه رفتن سردی و رنگ پریدگی پاها زخم های دیر التیام در پاها.

علائم و نشانه های درد پاشنه پا :

علائم درد پاشنه پا بسته به علت زمینه ای متفاوت است اما علائم شایع عبارتند از :

• درد در ناحیه پاشنه : درد ممکن است تیز سوزشی مبهم یا ضربان دار باشد.
• درد صبحگاهی : درد معمولاً در صبح یا بعد از دوره استراحت شدیدتر است و با حرکت و راه رفتن کمی بهبود می یابد (در پلانتار فاسیایتیس).
• درد بعد از فعالیت : در برخی موارد درد ممکن است بعد از فعالیت بدنی یا ایستادن طولانی مدت تشدید شود (در تاندونیت آشیل).
• سفتی پاشنه : احساس سفتی و محدودیت حرکت در ناحیه پاشنه.
• حساسیت به لمس : لمس کردن ناحیه پاشنه ممکن است دردناک باشد.