نمونه صدور اجراییه چک

نمونه صدور اجراییه چک سندی قانونی است که به دارنده چک برگشتی امکان می دهد بدون نیاز به طی مراحل طولانی دادرسی، مستقیماً از طریق اجرای احکام دادگاه، مبلغ چک خود را وصول کند و برای افرادی که با چک های بلامحل مواجه شده اند، راهکاری سریع و موثر به شمار می رود. این فرآیند، خصوصاً برای چک های صیادی، به دلیل قابلیت های قانونی جدید، مسیری مستقیم تر برای مطالبه وجه محسوب می شود.

چک به عنوان یکی از مهم ترین ابزارهای مبادلات تجاری و اقتصادی، نقش حیاتی در تسهیل معاملات و ایجاد اعتماد در فضای کسب وکار ایفا می کند. با این حال، همان طور که این ابزار سرعت و سهولت را به همراه دارد، در مواردی می تواند چالش هایی را نیز برای دارنده آن ایجاد کند؛ چالش هایی مانند برگشت خوردن چک به دلیل کسری موجودی یا فقدان آن. در چنین شرایطی، دارنده چک با وضعیت دشواری روبرو می شود که نیازمند یک راهکار قانونی سریع و مطمئن برای احقاق حقوق خود است. یکی از مؤثرترین این راهکارها، استفاده از درخواست صدور اجراییه چک است. این روش، به ویژه با اصلاحات اخیر در قانون چک، مسیری مستقیم تر و سریع تر را برای وصول مطالبات فراهم می آورد و از پیچیدگی های دادرسی های طولانی مدت می کاهد. در این مقاله، قصد داریم تا تمامی ابعاد مربوط به این فرآیند را از تعریف و شرایط آن گرفته تا مراحل گام به گام، مدارک مورد نیاز و هزینه های مربوطه، به طور جامع و دقیق مورد بررسی قرار دهیم. هدف این نوشتار، ارائه یک راهنمای کاربردی و کامل است تا خوانندگان با درک صحیح از این فرآیند، بتوانند با اطمینان و آگاهی کامل نسبت به وصول مطالبات خود اقدام کنند و از ابزارهای قانونی موجود به بهترین نحو بهره ببرند.

اجراییه چک چیست و چرا باید این روش را انتخاب کنیم؟

در دنیای مبادلات مالی، چک به عنوان یک وسیله پرداخت معتبر و رایج، جایگاه ویژه ای دارد. اما گاهی اوقات، چک صادر شده به دلیل عدم موجودی یا دلایل دیگر، برگشت می خورد و دارنده آن با معضلی جدی روبرو می شود. در این میان، اجراییه چک به عنوان یکی از قدرتمندترین و سریع ترین ابزارهای قانونی برای وصول مطالبات از طریق چک های برگشتی، مطرح می شود. این روش، به دارنده چک این امکان را می دهد که بدون نیاز به طرح دعوای حقوقی و انتظار برای صدور حکم قطعی، مستقیماً از اجرای احکام دادگستری درخواست وصول وجه چک را داشته باشد. این سرعت و کارایی، اجراییه چک را به گزینه ای بسیار جذاب برای کسانی تبدیل کرده است که می خواهند در کوتاه ترین زمان ممکن به حق خود برسند.

تعریف اجراییه چک: توضیح ساده و حقوقی

اجراییه چک در واقع یک دستور قضایی است که به موجب آن، مراجع قضایی به دارنده چک برگشتی اجازه می دهند تا مبلغ چک را از طریق توقیف اموال صادرکننده چک یا سایر روش های اجرایی، وصول کند. این دستور، بر اساس ماهیت لازم الاجرا بودن چک صادر می شود، به این معنی که چک خود به تنهایی یک سند رسمی و معتبر برای مطالبه وجه است و نیاز به اثبات بدهی در یک فرآیند دادرسی طولانی ندارد. قانونگذار با اعطای این ویژگی به چک، سعی در تسریع فرآیند وصول مطالبات و افزایش اعتماد به این ابزار پرداخت داشته است.

تفاوت اجراییه با دادخواست حقوقی و شکایت کیفری

یکی از مهم ترین دلایل انتخاب روش اجراییه چک، تفاوت های اساسی آن با سایر روش های قانونی مانند طرح دادخواست حقوقی یا شکایت کیفری است که در ادامه به تفصیل توضیح داده می شود:

• سرعت بالای اجراییه (عدم نیاز به تشکیل جلسه دادرسی و صدور حکم):

  در روش طرح دادخواست حقوقی، دارنده چک باید ابتدا دادخواستی را به دادگاه ارائه دهد، سپس منتظر تشکیل جلسات دادرسی، دفاعیات طرفین و در نهایت صدور حکم بدوی و تجدیدنظر بماند که ممکن است ماه ها یا حتی سال ها به طول انجامد. اما در اجراییه چک، نیازی به این مراحل نیست. دادگاه تنها پس از احراز شرایط قانونی، دستور اجراییه را صادر می کند و پرونده مستقیماً به واحد اجرای احکام فرستاده می شود. این ویژگی، زمان وصول مطالبات را به شکل چشمگیری کاهش می دهد و به سرعت به نتیجه دلخواه می رسد.

• کاهش پیچیدگی های دادرسی:

  دعاوی حقوقی اغلب با پیچیدگی های شکلی و ماهوی فراوانی همراه هستند. وکلای طرفین می توانند با ارائه مستندات و دفاعیات مختلف، پرونده را وارد مراحل پیچیده ای کنند. اما در فرآیند اجراییه چک، به دلیل ماهیت لازم الاجرای سند، این پیچیدگی ها به حداقل می رسد. تمرکز اصلی بر روی شرایط قانونی صدور و برگشت چک است و نیازی به بررسی عمیق مسائل ماهوی و اثبات بدهی از طریق شهود و ادله دیگر نیست.

• عدم نیاز به اثبات مدیون بودن صادرکننده چک:

  در یک دعوای حقوقی عادی، خواهان باید ثابت کند که خوانده به او بدهکار است. این اثبات ممکن است نیازمند ارائه اسناد و مدارک متعدد و طی کردن فرآیند اثبات باشد. اما در مورد اجراییه چک، خود چک برگشتی به همراه گواهی عدم پرداخت بانک، دلیلی محکم بر بدهکار بودن صادرکننده است. این امر، بار اثبات را از دوش دارنده چک برمی دارد و فرآیند را بسیار ساده تر و سریع تر می کند.

مبانی قانونی: اشاره به ماده ۲۳ قانون صدور چک (با اصلاحات اخیر) و ماده ۲ قانون اجرای احکام مدنی

اجراییه چک بر پایه های محکم قانونی استوار است. مهم ترین مستند قانونی در این زمینه، ماده ۲۳ قانون صدور چک با اصلاحات اخیر (به ویژه سال ۱۳۹۷) است. این ماده صراحتاً به دارنده چک این حق را می دهد که در صورت برگشت خوردن چک، بدون نیاز به طرح دعوای حقوقی، مستقیماً از دادگاه تقاضای صدور اجراییه کند. اصلاحات جدید این قانون، به منظور تسریع در وصول مطالبات و کاهش پرونده های قضایی مربوط به چک، انجام شده و به چک های صیادی قابلیت اجرایی بالاتری بخشیده است. علاوه بر این، ماده ۲ قانون اجرای احکام مدنی نیز به طور کلی به نحوه اجرای احکام و اسناد لازم الاجرا می پردازد و چارچوب کلی برای اجراییه چک را فراهم می آورد. این مبانی قانونی، اعتبار و قدرت اجرایی روش فوق را تضمین می کنند و به دارنده چک اطمینان خاطر می دهند که حقوق وی به سرعت و با کارایی لازم، پیگیری خواهد شد.

شرایط لازم برای درخواست صدور اجراییه مستقیم چک

برای اینکه دارنده چک بتواند از مزایای سرعت و کارایی اجراییه مستقیم بهره مند شود، لازم است که شرایط خاصی فراهم باشد. این شرایط هم به خود چک و هم به دارنده آن مربوط می شود و عدم رعایت هر یک می تواند منجر به رد درخواست یا طولانی شدن فرآیند شود. درک دقیق این شرایط برای هر فردی که قصد دارد از این روش استفاده کند، حیاتی است.

شرایط مربوط به چک

ماهیت و وضعیت خود چک برگشتی، اولین و مهم ترین مجموعه ای از شرایط را تشکیل می دهد. بدون وجود این الزامات، امکان درخواست اجراییه مستقیم وجود نخواهد داشت:

1. چک باید برگشت خورده و گواهی عدم پرداخت از بانک صادر شده باشد:

   این شرط، بدیهی ترین و اساسی ترین شرط است. تا زمانی که چک به بانک ارائه نشده و به دلیل کسری یا عدم موجودی حساب، برگشت نخورده باشد و بانک نیز گواهی عدم پرداخت را صادر نکرده باشد، نمی توان برای اجراییه اقدام کرد. گواهی عدم پرداخت، سند رسمی است که نشان می دهد چک به دلیل عدم وجود وجه کافی پرداخت نشده است.

2. معتبر بودن گواهی عدم پرداخت (دارای کد رهگیری و توضیحات لازم):

   صرف داشتن یک گواهی عدم پرداخت کافی نیست؛ این گواهی باید معتبر و کامل باشد. گواهی های جدید بانکی حتماً باید دارای کد رهگیری ۱۶ رقمی باشند. همچنین، بانک موظف است دلیل دقیق عدم پرداخت را در گواهی ذکر کند (مانند کسری موجودی، مسدودی حساب، دستور عدم پرداخت و غیره). وجود این جزئیات، اعتبار گواهی را تضمین می کند و مانع از بروز مشکلات حقوقی در مراحل بعدی می شود.

3. تاریخ صدور و سررسید چک (تأکید بر چک های صیادی و تاریخ صدور آن ها):

   قانونگذار برای استفاده از مزایای اجراییه مستقیم، به تاریخ صدور و سررسید چک اهمیت ویژه ای می دهد. به ویژه برای چک های صیادی که پس از سال ۱۳۹۷ صادر شده اند، ثبت اطلاعات چک در سامانه صیاد الزامی است. این چک ها دارای شناسه صیادی هستند و اطلاعات آن ها در شبکه بانکی ثبت شده است. تاریخ سررسید نیز باید منطبق بر تاریخ مندرج در چک باشد و چک نباید بیش از سه سال از تاریخ برگشت آن گذشته باشد.

4. تفاوت چک های صیادی جدید و چک های عادی قدیمی در این فرآیند:

   با تصویب قانون جدید صدور چک در سال ۱۳۹۷، تفاوت های عمده ای بین چک های صیادی (چک های جدید) و چک های عادی (قدیمی) ایجاد شد. چک های صیادی به دلیل ثبت در سامانه یکپارچه، از قابلیت اجرایی مستقیم بالاتری برخوردارند و فرآیند اجراییه برای آن ها ساده تر است. اما برای چک های عادی قدیمی، ممکن است نیاز به طی مراحل حقوقی پیچیده تری باشد یا حداقل، مزایای سرعت و سهولت چک های صیادی را نداشته باشند. بنابراین، دارنده چک باید از نوع چک خود آگاه باشد.

شرایط مربوط به دارنده چک

علاوه بر شرایط مربوط به خود چک، دارنده آن نیز باید واجد شرایط خاصی باشد تا بتواند درخواست اجراییه را مطرح کند:

1. دارنده قانونی چک باشد:

   فردی که درخواست اجراییه را مطرح می کند، باید دارنده قانونی چک باشد. به این معنی که چک در وجه او صادر شده باشد یا از طریق ظهرنویسی (پشت نویسی) قانونی به او منتقل شده باشد. هرگونه ابهام در زنجیره انتقال چک می تواند مانع از صدور اجراییه شود.

2. عدم طرح همزمان دعوای حقوقی یا کیفری برای همان چک (جلوگیری از تکرار دعاوی):

   یکی از اصول مهم حقوقی، جلوگیری از تکرار دعاوی و صدور آرای متعارض است. بنابراین، دارنده چک نمی تواند همزمان برای یک چک، هم درخواست اجراییه بدهد و هم دعوای حقوقی یا شکایت کیفری مطرح کند. انتخاب یکی از این مسیرها الزامی است. اگر قبلاً دعوایی در مورد همان چک مطرح شده باشد، ابتدا باید آن دعوا مختومه شود یا دارنده از آن صرف نظر کند.

موانع صدور اجراییه

در برخی موارد، حتی با وجود چک برگشتی و گواهی عدم پرداخت، امکان صدور اجراییه مستقیم وجود ندارد. درک این موانع، از اتلاف وقت و هزینه جلوگیری می کند:

• چک های تضمینی یا امانی (مگر با اثبات وجود دین):

  چک های تضمینی یا امانی، ماهیت پرداخت دین را ندارند و صرفاً به عنوان تضمین یا امانت صادر شده اند. مگر اینکه دارنده چک بتواند ثابت کند که علت صدور چک، پرداخت دین بوده و تضمین آن دین حال شده است، در غیر این صورت نمی توان مستقیماً برای آن ها اجراییه صادر کرد. این نوع چک ها معمولاً نیازمند طرح دعوای حقوقی برای اثبات منشأ دین هستند.

• چک های مشروط یا معلق:

  چکی که صدور یا پرداخت آن مشروط به وقوع رویدادی خاص باشد (مثلاً در صورت انجام پروژه X مبلغ Y پرداخت شود) یا پرداخت آن معلق به زمان یا شرطی دیگر باشد، قابلیت اجراییه مستقیم را ندارد. چک باید بدون قید و شرط و برای پرداخت مبلغ معینی صادر شده باشد تا لازم الاجرا محسوب شود.

مطالبه خسارت تأخیر تأدیه در درخواست اجراییه مستقیم چک امکان پذیر نیست؛ این درخواست صرفاً برای وصول مبلغ اصلی چک و هزینه های دادرسی است و برای مطالبه خسارت تأخیر تأدیه، باید دادخواست جداگانه ای ارائه شود.

مدارک مورد نیاز برای تنظیم و ثبت درخواست اجراییه چک

آماده سازی دقیق و کامل مدارک، از مهم ترین مراحل درخواست صدور اجراییه چک است. نقص در مدارک می تواند منجر به تأخیر در رسیدگی یا حتی رد درخواست شود. بنابراین، باید تمامی اسناد مورد نیاز با دقت جمع آوری و ارائه شوند.

مدارک اصلی

این مدارک، ستون فقرات پرونده اجراییه را تشکیل می دهند و بدون آن ها، فرآیند آغاز نخواهد شد:

• اصل چک برگشتی (با مهر و امضای بانک و کد رهگیری):

  بسیار مهم است که اصل چک برگشتی به همراه مهر و امضای بانک محال علیه (بانکی که چک را برگشت زده است) ارائه شود. این مهر و امضا نشان دهنده اصالت برگشت چک است. همچنین، برای چک های صیادی، وجود کد رهگیری ۱۶ رقمی الزامی است که در گواهی عدم پرداخت ذکر شده و در سامانه صیاد نیز قابل پیگیری است.

• اصل گواهی عدم پرداخت (از بانک محال علیه):

  گواهی عدم پرداخت که توسط بانک صادر شده، سند رسمی برگشت چک است. این گواهی باید شامل تمامی جزئیات لازم از جمله مبلغ چک، تاریخ برگشت، دلیل عدم پرداخت و مشخصات صادرکننده و دارنده باشد. ارائه اصل این گواهی به همراه کد رهگیری، برای دادگاه ضروری است.

• تصویر برابر اصل شده کارت ملی و شناسنامه خواهان (دارنده چک):

  برای احراز هویت دارنده چک و اطمینان از اینکه او همان فرد قانونی است که حق مطالبه دارد، ارائه کپی برابر اصل شده کارت ملی و شناسنامه او ضروری است. این کار معمولاً در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا دفاتر اسناد رسمی انجام می شود.

• تصویر مدارک شناسایی صادرکننده چک (در صورت امکان):

  اگرچه اجباری نیست، اما ارائه تصویر مدارک شناسایی صادرکننده چک (مانند کپی کارت ملی یا اطلاعات ثبتی شرکت) می تواند به تسریع فرآیند و شناسایی دقیق تر خوانده در مراحل اجرایی کمک کند. این اطلاعات به دادگاه کمک می کند تا ابلاغ اجراییه به درستی صورت گیرد.

مدارک احتمالی

در برخی شرایط خاص، ممکن است نیاز به مدارک اضافی باشد که تکمیل پرونده را تضمین می کند:

• وکالت نامه (در صورت اقدام توسط وکیل):

  چنانچه دارنده چک برای پیگیری پرونده خود وکیل اختیار کرده باشد، ارائه اصل یا تصویر برابر اصل شده وکالت نامه معتبر وکیل به همراه مشخصات وکیل و شماره پروانه او، الزامی است. وکیل به موجب این وکالت نامه، به نمایندگی از موکل خود، فرآیند را دنبال خواهد کرد.

• تصویر برابر اصل شده اسناد مثبته انتقال چک (در صورتی که دارنده اولیه نیستید):

  اگر دارنده کنونی چک، همان فردی نباشد که چک در وجه او صادر شده است (بلکه از طریق ظهرنویسی به او منتقل شده)، باید مدارکی ارائه کند که انتقال قانونی چک به او را ثابت کند. این مدارک می تواند شامل پشت نویسی های (ظهرنویسی های) قانونی روی خود چک باشد که به صورت برابر اصل شده ضمیمه پرونده می شود.

نکته مهم: عدم نیاز به ارسال اظهارنامه یا اخطاریه قبلی

برخلاف برخی دعاوی حقوقی، برای درخواست صدور اجراییه چک، قانوناً نیازی به ارسال قبلی اظهارنامه یا اخطاریه به صادرکننده چک نیست. خود گواهی عدم پرداخت بانک به منزله اخطار رسمی تلقی می شود. این موضوع، یکی دیگر از جنبه های تسریع کننده فرآیند اجراییه چک است و از پیچیدگی های اداری می کاهد.

مراحل گام به گام درخواست صدور اجراییه چک از دادگاه

پیگیری وصول چک برگشتی از طریق اجراییه مستقیم، نیازمند طی کردن مجموعه ای از مراحل مشخص و قانونی است. درک دقیق هر گام و رعایت ترتیب آن ها، به دارنده چک کمک می کند تا فرآیند را بدون سردرگمی و با بیشترین سرعت به انجام برساند. این بخش به تفصیل این مراحل را شرح می دهد.

مرحله ۱: دریافت گواهی عدم پرداخت

نقطه آغازین هرگونه اقدام قانونی برای چک برگشتی، دریافت گواهی عدم پرداخت از بانک است. دارنده چک باید با اصل چک به شعبه بانکی که چک روی آن صادر شده (بانک محال علیه) مراجعه کند. بانک پس از بررسی حساب صادرکننده و احراز عدم موجودی یا کسری، گواهی عدم پرداخت را صادر و دلیل دقیق برگشت را در آن درج می کند. این گواهی برای چک های صیادی حتماً باید دارای کد رهگیری باشد.

مرحله ۲: آماده سازی مدارک

پس از دریافت گواهی عدم پرداخت، نوبت به جمع آوری و آماده سازی سایر مدارک مورد نیاز می رسد. این مدارک شامل اصل چک برگشتی، اصل گواهی عدم پرداخت، تصویر برابر اصل شده کارت ملی و شناسنامه دارنده چک و در صورت وجود، وکالت نامه وکیل و مدارک انتقال چک (اگر دارنده اولیه نیستید) می شود. باید اطمینان حاصل شود که تمامی کپی ها برابر اصل شده اند و اطلاعات در آن ها کاملاً خوانا است. دقت در این مرحله، از برگشت پرونده به دلیل نقص مدارک جلوگیری می کند.

مرحله ۳: تنظیم درخواست صدور اجراییه

این گام، یکی از حساس ترین مراحل است. درخواست صدور اجراییه باید به صورت کتبی تنظیم شود و شامل مشخصات دقیق خواهان (دارنده چک) و خوانده (صادرکننده چک)، مبلغ چک، شماره و تاریخ چک، شماره گواهی عدم پرداخت و تاریخ آن، و همچنین خواسته اصلی (صدور اجراییه نسبت به مبلغ چک و هزینه های دادرسی) باشد. استفاده از نمونه های استاندارد و دقیق که در این مقاله ارائه می شود، می تواند به تنظیم صحیح درخواست کمک کند. یک نکته حیاتی که باید در این مرحله به آن توجه کرد، عدم امکان مطالبه خسارت تأخیر تأدیه در این نوع درخواست مستقیم اجراییه است. این موضوع را در بخش بعدی به تفصیل توضیح خواهیم داد.

مرحله ۴: ثبت درخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

امروزه، تمامی درخواست های قضایی از جمله درخواست صدور اجراییه چک، باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت شوند. مراحل ثبت به شرح زیر است:

• ثبت نام ثنا: ابتدا خواهان (دارنده چک) باید در سامانه ثنا (سامانه ثبت نام الکترونیک قضایی) ثبت نام کرده و کد کاربری و رمز عبور خود را دریافت کند. تمامی ابلاغیه های قضایی از طریق این سامانه انجام می شود.
• بارگذاری مدارک: پس از ثبت نام در ثنا، مدارک آماده شده (شامل درخواست تنظیم شده و تصاویر برابر اصل شده چک و گواهی عدم پرداخت) در سامانه بارگذاری می شوند.
• پرداخت هزینه: در این مرحله، هزینه های مربوط به دادرسی و ثبت درخواست مطابق تعرفه های قانونی پرداخت می شود.

تأکید می شود که دقت در ورود اطلاعات و بارگذاری صحیح مدارک از اهمیت بالایی برخوردار است؛ هرگونه اشتباه می تواند به تأخیر در روند رسیدگی منجر شود.

مرحله ۵: ارجاع پرونده به دادگاه و صدور اجراییه

پس از ثبت درخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، پرونده به شعبه مربوطه در دادگاه ارجاع داده می شود. در این مرحله:

• بررسی درخواست توسط مرجع قضایی: رئیس دادگاه یا معاون مربوطه، درخواست و مدارک پیوست را از نظر انطباق با شرایط قانونی ماده ۲۳ قانون صدور چک بررسی می کنند. این بررسی شامل اطمینان از صیادی بودن چک، معتبر بودن گواهی عدم پرداخت و عدم طرح دعوای همزمان است.
• صدور دستور اجراییه در صورت احراز شرایط: در صورتی که تمامی شرایط قانونی احراز شود و نقصی در پرونده وجود نداشته باشد، دادگاه دستور صدور اجراییه را صادر می کند. این دستور، به منزله تأیید رسمی حق دارنده چک برای وصول مبلغ آن از طریق اجرای احکام است و نیازی به صدور حکم ماهوی نیست.

مرحله ۶: ابلاغ اجراییه به صادرکننده چک

پس از صدور دستور اجراییه توسط دادگاه، این دستور از طریق واحد ابلاغ دادگاه و عمدتاً از طریق سامانه ثنا به صادرکننده چک ابلاغ می شود. صادرکننده چک از تاریخ ابلاغ، ده روز مهلت دارد تا نسبت به پرداخت وجه چک اقدام کند یا در صورت داشتن دفاعی، اعتراض خود را به اجراییه در دادگاه مطرح کند. این مهلت ۱۰ روزه، فرصتی برای صادرکننده چک است تا بدهی خود را پرداخت کرده و از مراحل بعدی اجراییه و توقیف اموال جلوگیری کند.

مرحله ۷: پیگیری اجرای حکم

اگر صادرکننده چک در مهلت ۱۰ روزه ابلاغ اجراییه، وجه چک را پرداخت نکند یا اعتراضی وارد نکند، دارنده چک باید مراحل پیگیری اجرای حکم را از طریق واحد اجرای احکام دادگستری دنبال کند:

• مراجعه به واحد اجرای احکام: دارنده چک یا وکیل او باید به واحد اجرای احکام دادگستری مراجعه کرده و درخواست ادامه فرآیند اجراییه را مطرح کند.
• درخواست توقیف اموال در صورت عدم پرداخت: در این مرحله، دارنده چک می تواند درخواست شناسایی و توقیف اموال صادرکننده چک را ارائه دهد. این اموال می تواند شامل حساب های بانکی، املاک، خودرو، سهام، حقوق و مزایای دریافتی و سایر دارایی ها باشد.
• امکان درخواست ممنوع الخروجی یا جلب (در شرایط خاص): در صورت عدم شناسایی اموال کافی برای توقیف و عدم پرداخت دین، دارنده چک می تواند درخواست ممنوع الخروجی صادرکننده چک را از دادگاه مطالبه کند. همچنین در شرایطی که صادرکننده چک اقدام به فرار یا اختفای اموال کند و شرایط قانونی فراهم باشد، امکان درخواست جلب نیز وجود دارد.

این مراحل، روند کامل و عملیاتی برای پیگیری اجراییه چک را نشان می دهند و با دقت در اجرای هر یک، می توان به نتایج مطلوب در وصول مطالبات دست یافت.

نمونه درخواست صدور اجراییه چک (قابل دانلود PDF و Word)

تهیه یک درخواست اجراییه چک دقیق و کامل، از اهمیت بالایی برخوردار است؛ چرا که هرگونه اشتباه در تنظیم آن می تواند منجر به طولانی شدن فرآیند یا حتی رد درخواست شود. این بخش به شما کمک می کند تا با ساختار یک نمونه درخواست استاندارد آشنا شوید و جزئیات ضروری آن را درک کنید. (لینک های دانلود در مقاله اصلی وبسایت قرار خواهند گرفت.)

ساختار یک نمونه درخواست کامل

یک درخواست اجراییه کامل باید شامل بخش های زیر باشد:

عنوان: ریاست محترم دادگاه عمومی و انقلاب شهرستان [نام شهرستان]

موضوع: درخواست صدور اجراییه چک

• مشخصات خواهان (دارنده چک):
  • نام و نام خانوادگی: [نام کامل]
  • کد ملی: [شماره ملی]
  • نشانی کامل: [آدرس دقیق شامل استان، شهر، خیابان، پلاک، کدپستی]
  • شماره تماس: [شماره تلفن همراه]
  • (در صورت وجود وکیل: نام و نام خانوادگی وکیل، شماره پروانه و نشانی دفتر)
• مشخصات خوانده (صادرکننده چک):
  • نام و نام خانوادگی: [نام کامل]
  • کد ملی: [شماره ملی]
  • نشانی کامل: [آدرس دقیق شامل استان، شهر، خیابان، پلاک، کدپستی]
  • (در صورت عدم اطلاع از کد ملی و آدرس دقیق، می توانید از آخرین نشانی معلوم استفاده کنید.)
• خواسته:

  «صدور اجراییه نسبت به وجه یک فقره چک صیادی/عادی به شماره [شماره چک] و شماره استعلام صیادی [در صورت صیادی بودن] به مبلغ [مبلغ چک به ریال] و مطالبه مبلغ آن به همراه کلیه خسارات دادرسی و اجرایی (شامل هزینه های ثبت درخواست، هزینه های ابلاغ و نیم عشر اجرایی).»

• دلایل و منضمات:
  • ۱. اصل چک برگشتی به شماره [شماره چک]
  • ۲. اصل گواهی عدم پرداخت به شماره [شماره گواهی] مورخ [تاریخ گواهی] صادره از بانک [نام بانک] شعبه [نام شعبه] (دارای کد رهگیری ۱۶ رقمی)
  • ۳. تصویر برابر اصل شده کارت ملی و شناسنامه خواهان
  • ۴. (در صورت وجود وکیل: وکالت نامه رسمی وکیل)
  • ۵. (در صورت انتقال چک: اسناد مثبته انتقال چک یا ظهرنویسی ها)
• شرح درخواست:

  «احتراماً به استحضار می رساند، خوانده محترم یک فقره چک به شماره [شماره چک] مورخ [تاریخ سررسید] به مبلغ [مبلغ چک] ریال به عهده بانک [نام بانک] شعبه [نام شعبه] در وجه اینجانب/موکل صادر نموده اند. متأسفانه با مراجعه به بانک محال علیه در تاریخ سررسید، به دلیل [دلیل عدم پرداخت مانند کسری موجودی]، گواهی عدم پرداخت به شماره [شماره گواهی] مورخ [تاریخ گواهی] با کد رهگیری [کد رهگیری] صادر گردید.
  با توجه به اینکه چک مذکور دارای وصف سند لازم الاجرا بوده و طبق ماده ۲۳ قانون صدور چک (با اصلاحات سال ۱۳۹۷)، دارنده چک می تواند مستقیماً از دادگاه تقاضای صدور اجراییه نماید، لذا از محضر آن ریاست محترم دادگاه، تقاضای صدور دستور اجراییه علیه خوانده نسبت به مبلغ اصلی چک و همچنین کلیه خسارات دادرسی و اجرایی از جمله هزینه ثبت درخواست و نیم عشر اجرایی را دارم. همچنین در صورت عدم تأدیه مبلغ چک در مهلت مقرر قانونی، تقاضای توقیف اموال خوانده به میزان مبلغ مطالبه شده مورد درخواست است.»

• با احترام،
  [نام و نام خانوادگی خواهان/وکیل] [امضاء] [تاریخ]

نکته حیاتی و تصحیح رایج: عدم امکان مطالبه خسارت تأخیر تأدیه در این نوع درخواست مستقیم

یکی از اشتباهات رایج و مهمی که بسیاری از افراد در تنظیم درخواست صدور اجراییه چک مرتکب می شوند، گنجاندن مطالبه خسارت تأخیر تأدیه در خواسته اصلی این درخواست است. لازم است تأکید شود که مطالبه خسارت تأخیر تأدیه در چارچوب درخواست مستقیم صدور اجراییه چک از دادگاه، بر اساس ماده ۲۳ قانون صدور چک، امکان پذیر نیست.

ماهیت اجراییه مستقیم، بر پایه سرعت و سادگی فرآیند وصول وجه اصلی چک استوار است. دادگاه در این روش، بدون ورود به ماهیت دعوا و بدون نیاز به تشکیل جلسه دادرسی، صرفاً بر اساس لازم الاجرا بودن چک و گواهی عدم پرداخت، دستور اجراییه را صادر می کند. مطالبه خسارت تأخیر تأدیه، نیازمند محاسبات خاص، تعیین نرخ بهره و بررسی شرایطی است که معمولاً در فرآیند دادرسی و با صدور حکم انجام می شود.

بنابراین، دارنده چک در صورت تمایل به دریافت خسارات ناشی از تأخیر در پرداخت وجه چک، باید پس از صدور اجراییه و یا به صورت همزمان، یک دادخواست جداگانه حقوقی با خواسته مطالبه خسارت تأخیر تأدیه را به دادگاه صالح تقدیم کند. این دادخواست به صورت مجزا مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت. آگاهی از این نکته، از بروز اشتباه در تنظیم درخواست و اتلاف وقت جلوگیری کرده و فرآیند را برای شما شفاف تر می سازد. در این روش فقط می توان هزینه های دادرسی و اجرایی را به همراه اصل مبلغ چک مطالبه کرد.

بخش دانلود:

برای سهولت شما، می توانید نمونه درخواست صدور اجراییه چک را در قالب های زیر دانلود کنید:

• نمونه درخواست صدور اجراییه چک (PDF)
• نمونه درخواست صدور اجراییه چک (Word)

هزینه های صدور اجراییه چک

هر فرآیند قانونی، مستلزم پرداخت هزینه هایی است که در پرونده اجراییه چک نیز از این قاعده مستثنی نیست. اطلاع از این هزینه ها به دارنده چک کمک می کند تا با برنامه ریزی مالی مناسب، اقدام به پیگیری مطالبات خود کند. این هزینه ها شامل موارد مختلفی می شود که در ادامه به آن ها اشاره خواهد شد.

هزینه دادرسی

هزینه دادرسی، اصلی ترین بخش از هزینه های اولیه است که بر اساس درصدی از مبلغ چک محاسبه می شود. این درصد توسط قانون تعیین شده و در هر سال ممکن است دچار تغییراتی شود. به طور معمول، برای مبالغ کمتر از ۲۰ میلیون تومان یک درصد و برای مبالغ بالاتر از آن، درصدی متفاوت (معمولاً حدود یک و نیم درصد) تعیین می گردد. دقیقاً باید به تعرفه های جاری قوه قضائیه در زمان ثبت درخواست مراجعه کرد تا از مبلغ دقیق مطلع شد. این هزینه در ابتدای ثبت درخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی پرداخت می شود.

هزینه دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

علاوه بر هزینه دادرسی، مبلغ ثابتی نیز بابت خدمات ارائه شده توسط دفاتر خدمات الکترونیک قضایی دریافت می شود. این هزینه، شامل ثبت درخواست، اسکن مدارک و بارگذاری آن ها در سامانه قضایی است و مستقل از مبلغ چک، به صورت ثابت تعیین می گردد. این مبلغ در زمان ثبت فیزیکی پرونده در دفتر خدمات قضایی پرداخت می شود.

حق الوکاله وکیل

در صورتی که دارنده چک تصمیم به استفاده از خدمات وکیل بگیرد، باید هزینه ای نیز بابت حق الوکاله به وکیل پرداخت کند. میزان حق الوکاله معمولاً بر اساس توافق طرفین (موکل و وکیل) تعیین می شود و می تواند به صورت درصدی از مبلغ چک، یا مبلغ ثابت برای هر مرحله از پرونده باشد. البته، در صورت عدم توافق، تعرفه های مصوب کانون وکلای دادگستری ملاک قرار می گیرد. استفاده از وکیل می تواند به تسریع و صحت فرآیند کمک شایانی کند، هرچند که یک هزینه اضافی را به همراه خواهد داشت.

هزینه های اجرایی بعدی

پس از صدور اجراییه و در صورت عدم پرداخت وجه چک توسط صادرکننده، ممکن است هزینه های دیگری نیز در مرحله اجرای احکام به وجود آید:

• نیم عشر اجرایی: این هزینه، ۱۰ درصد از مبلغ محکوم به (مبلغ چک) است که از صادرکننده چک دریافت می شود و به صندوق دولت واریز می گردد. این مبلغ در مرحله اجرای حکم و پس از توقیف اموال یا پرداخت وجه، از محکوم علیه دریافت می شود.
• هزینه های کارشناسی: اگر برای شناسایی یا ارزش گذاری اموال توقیف شده نیاز به کارشناسی باشد (مانند کارشناسی ملک یا خودرو)، هزینه های مربوط به آن نیز به عهده دارنده چک خواهد بود که در صورت وصول کامل مطالبات، از محکوم علیه بازپس گرفته می شود.
• هزینه های توقیف اموال: هزینه هایی که برای توقیف و نگهداری اموال (مانند حق الزحمه حافظ اموال یا هزینه های پارکینگ برای خودروهای توقیفی) لازم است، نیز از جمله هزینه های اجرایی بعدی محسوب می شوند.

آگاهی از تمامی این هزینه ها به دارنده چک دیدی جامع برای مدیریت مالی و پیگیری پرونده خود ارائه می دهد و او را برای مراحل پیش رو آماده می سازد.

اجراییه چک ابزاری قدرتمند است که سرعت و اطمینان را برای وصول مطالبات به ارمغان می آورد؛ با این حال، باید به دقت تمامی مراحل قانونی و شرایط آن را رعایت کرد تا از اتلاف زمان و هزینه جلوگیری شود.

نتیجه گیری

در این مقاله به بررسی جامع و کاربردی فرآیند نمونه صدور اجراییه چک پرداختیم و کوشیدیم تا تمامی ابعاد این روش قانونی را برای دارنده چک های برگشتی روشن سازیم. اجراییه چک، به ویژه برای چک های صیادی و با تکیه بر اصلاحات ماده ۲۳ قانون صدور چک، فرصتی بی نظیر برای وصول سریع و مؤثر مطالبات بدون نیاز به پیچیدگی های دادرسی سنتی فراهم می آورد. از تعریف و مبانی قانونی گرفته تا شرایط لازم، مدارک مورد نیاز و مراحل گام به گام ثبت و پیگیری، تمامی جوانب این فرآیند مورد تحلیل قرار گرفت.

تأکید ویژه ای بر اهمیت دقت در آماده سازی مدارک و تنظیم صحیح درخواست صدور اجراییه شد، چرا که هرگونه خطا می تواند به تأخیر در رسیدگی منجر شود. همچنین، به یک نکته حیاتی و تصحیح رایج در این حوزه اشاره کردیم: عدم امکان مطالبه خسارت تأخیر تأدیه در درخواست مستقیم اجراییه. این موضوع، تمایز مهمی را در این نوع درخواست ایجاد می کند و دارنده چک را ملزم می سازد تا در صورت تمایل به دریافت این خسارات، دادخواست جداگانه ای را مطرح کند.

استفاده از روش اجراییه چک، نه تنها به تسریع احقاق حقوق دارنده چک کمک می کند، بلکه با کاهش حجم پرونده های قضایی، به کارآمدی بیشتر نظام حقوقی نیز یاری می رساند. با این حال، همیشه توصیه می شود در موارد پیچیده یا در صورت وجود ابهام، از مشاوره با وکلای مجرب و متخصص در امور چک بهره مند شوید. این اقدام، اطمینان خاطر بیشتری را به شما خواهد داد و مسیر وصول مطالباتتان را هموارتر خواهد ساخت. امید است این راهنمای جامع، ابزار ارزشمندی برای تمامی کسانی باشد که با چالش وصول چک های برگشتی روبرو هستند و به دنبال راهکاری قانونی، مؤثر و سریع برای احقاق حقوق خود می گردند.