طلای جهان از کجا آمده؟ راز میلیاردساله شاید بالاخره حل شد!

غزال زیاری: این احتمال وجود دارد که ستاره های مرده خیلی زودتر از آنچه پیش از این تصور می شد شروع به تولید حجم زیادی طلا کرده باشند. دانشمندان حالا احتمال می دهند که فوران های قدرتمند مغناطیسی از ستاره های نوترونی با میدان مغناطیسی شدید که “مگنت اختر یا مگنتار” نامیده می شوند عامل اصلی این پدیده بوده باشند.

در پژوهش جدیدی که نتیجه آن اخیر منتشر شده محققان نشان داده اند که این فوران های عظیم موسوم به “مگنت اختر یا مگنتار” ممکن است خیلی زود و بعد از بیگ بنگ آغاز شده و طلا را در کیهان پراکنده کرده باشند؛ یعنی خیلی زودتر از آنچه پیش از این تصور می شد.

رازگشایی معمای طلای کیهانی

برای مدت ها منشأ حجم عظیم طلای کیهانی برای دانشمندان یک معما بود. در سال ۲۰۱۷ میلادی ستاره شناسان برای اولین بار برخورد دو ستاره نوترونی فوق العاده متراکم را رصد کردند که در فاصله ۱۳۰ میلیون سال نوری رخ داد و نوری را ساطع کرد که نشان دهنده وجود فلزات سنگین ازجمله پلاتین و طلا بود.

اما آن رویداد هم نتوانست توضیح دهد که چگونه طلا در روزهای ابتدایی جهان پدید آمده؛ چون زمان کافی برای وقوع چنین برخوردهایی در آغاز جهان وجود نداشته است.

حالا دانشمندان بر این باورند که مگنت اخترها از همان ابتدای عمر کیهان وجود داشته اند و ممکن است تا ۱۰ درصد از تمامی عناصر سنگین تر از آهن در کهکشان راه شیری را تولید کرده باشند.

بررسی دقیق برای کشف اسرار

پژوهشگران برای بررسی این فرضیه داده هایی ۲۰ ساله از تلسکوپ های ناسا و آژانس فضایی اروپا را بررسی کردند و با تکیه بر مطالعه ای در سال ۲۰۲۴ میلادی دریافتند که فوران های عظیم مگنت اختر که در نتیجه زمین لرزه های ستاره ای رخ می دهند می توانند مواد متعددی مثل فلزات سنگین را از پوسته ستاره های نوترونی به فضا پرتاب کنند.

آخرین فوران عظیم مگنت اختر که از زمین مشاهده شد در سال ۲۰۰۴ میلادی بود. آن زمان تنها یک سیگنال ضعیف گاما رصد شد که هیچ کس تصور نمی کرد اهمیت خاصی داشته باشد؛ اما حالا این سیگنال شباهت زیادی به آن چیزی دارد که دانشمندان انتظار دارند هنگام تولید و پرتاب فلزات سنگین از مگنت اخترها رخ دهد.

طلای کیهانی چطور ایجاد می شود؟

طبق یافته های جدید فوران های مگنت اخترها مقدار زیادی پرتوهای پرانرژی تولید می کنند که می تواند کلید تشکیل طلا و سایر عناصر سنگین تر از آهن باشند.

چگالی بالای نوترون ها در این فوران ها ممکن است باعث جذب ناگهانی چندین نوترون توسط اتم های سبک شود. این پدیده باعث بی ثباتی اتم ها شده و واکنش های زنجیره ای واپاشی هسته ای را در پی دارد که به تولید عناصر سنگین تر منجر می شود.

برای مثال اتمی مثل هیدروژن ممکن است به سرعت به هلیوم تبدیل شده هلیوم تبدیل به لیتیوم شود و این روند به همین ترتیب ادامه یافته تا سرانجام به طلا تبدیل شود. این فرآیند در فوران های مغناطیسی به شکلی شدیدتر و سریع تر رخ می دهد.

طبق گفته انیرود پاتل نویسنده اصلی مقاله و دانشجوی دکترای اخترفیزیک دانشگاه کلمبیا:« خیلی جالب است که فکر کنیم مثلاً بعضی از قطعات گوشی یا لپ تاپ ما ممکن است میلیون ها سال پیش در انفجاری عظیم در اعماق کهکشان شکل گرفته باشند.»

گام بعدی محققان بررسی دقیق تر داده های مربوط به فوران های قدیمی تر مگنت اخترهاست. به علاوه مأموریت آینده ناسا به نام COSI که قرار است در سال ۲۰۲۷ به فضا پرتاب شود به بررسی همین پدیده ها کمک خواهد کرد. تلسکوپ گامارِی می تواند پدیده های انرژی بالای کیهانی از جمله فوران های مگنت اخترها را با دقت زیادی بررسی کند.

منبع: livescience

۲۲۷۲۲۷