تجاوز اسراییل به کنسولگری ایران در دمشق/ چه گزینه هایی پیش روی تهران است؟

گروه سیاست خبرگزاری علم و فناوری کاماکس- مریم خرمایی: صبح روز دوشنبه بود که خبرگزاری رسمی سوریه از حمله موشکی رژیم صهیونیستی به ساختمانی در محله المزه در دمشق خبر داد.

اندکی بعد مشخص شد آنچه جنگنده های اف-35 اسراییلی از سمت جولان اشغالی با شش موشک هدف گرفته اند، ساختمان کنسولگری ایران در مجاورت سفارت این کشور در دمشق بوده است- اقدامی که به شهادت دو تن از فرماندهان و پنج تن از نیرو های مستشاری واحد برون مرزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منجر شد.

اینکه اسراییل و ایران همواره در نبردی سایه وار با یکدیگر بوده اند، بر کسی پوشیده نیست، اما آنچه ماهیت اقدام روز گذشته رژیم صهیونیستی را متمایز می کند، این است که این رژیم برای نخستین بار یکی از مراکز دیپلماتیک ایران را آن هم چنین بی واسطه هدف گرفت.

رژیم صهیونیستی به دنبال آن است که با قدامات تحریک آمیزی مانند آنچه دیروز انجام داد، هزینه تحولات منطقه را هم برای ایران به عنوان دشمن شماره یک و هم برای آمریکا در مقام متحد اصلی خود بالا ببرد

تحلیلگران درباره اهداف رژیم صهیونیستی از حمله به ساختمان کنسولگری ایران و اینکه آیا این اقدام به تشدید تنش های منطقه ای ناشی از جنگ غزه منجر خواهد شد یا خیر، دودستگی دارند.

برخی از آنها مانند «جان آلترمن» (Jon Alterman) از اندیشکده مرکز مطالعات بین المللی و استراتژیک، احتمال می دهند که این حمله بازتاب تمایل اسراییل برای ایجاد بازدارندگی باشد و گروه های وابسته به ایران را به کاهش دامنه درگیری ها مجاب کند.

آلترمن دراین باره می گوید: اسراییلی ها قانع شده اند که اگر عقب بایستند و کاری نکنند، تهدید علیه تل آویو نه تنها از میان نمی رود که بیشتر هم می شود. آنها بر این باورند که اگر هرازگاهی دست به اقداماتی مشابه بزنند، دشمنانشان را از تشدید درگیری بازخواهند داشت.

بااین حال، افرادی مانند «استیون کوک» (Steven Cook) از شورای روابط خارجی واشینگتن، این احتمال را مطرح می کنند که اقدام روز دوشنبه رژیم صهیونیستی در حمله به یکی از متعلقات دیپلماتیک ایران به تشدید تنش منجر خواهد شد.

به باور این گروه، در کمترین پاسخ ممکن، ایران با کاستن از حجم محدودیت های اعمال شده بر نیرو های منطقه ای خود، راه را برای هدف گرفتن نیرو های آمریکایی باز می کند.

تشدید تنش در مرز های شمالی فلسطین اشغالی از راه افزایش حملات حزب الله لبنان علیه مناطق صهیونیست نشین از دیگر گزینه های احتمالی در واکنش به اقدام اخیر اسراییل است.

البته دودستگی تحلیلگران را نباید به حساب این گذاشت که نظرات یک گروه ناقض نظرات گروه دیگر است.

فرضیه بازدارندگی

رژیم صهیونیستی در ادامه قمار برای ورود به رفح که به طرح اتهام هایی علیه تل آویو نظیر تلاش برای نسل کشی و جنایت علیه بشریت منجر شده است، به دنبال آن است که با اقدامات تحریک آمیزی مانند آنچه دیروز انجام داد، هزینه تحولات منطقه را هم برای ایران به عنوان دشمن شماره یک و هم برای آمریکا در مقام متحد اصلی خود بالا ببرد.

از کلمه «قمار» استفاده می کنیم؛ چراکه هیچ یقینی درباره تحقق دو پیش فرض «بازدارندگی» و «تشدید تنش» وجود ندارد.

حمله به کنسولگری ایران در دمشق در فاصله کوتاهی قبل از دیدار مجازی «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی آمریکا و «ران درمر» وزیر امور استراتژیک رژیم صهیونیستی انجام شد که در طول آن طرف اسراییلی تضمین کرد که در حمله به رفح، نگرانی های واشینگتن را لحاظ کند.

دستور کار این نشست مجازی که با قول و قرار برای ملاقات حضوری طی هفته آینده پایان یافت، بررسی راه های جایگزین برای حمله زمینی اسراییل به رفح بود.

درحالی که واشینگتن می گوید که تا چند دقیقه قبل از حمله از وقوع آن و هدف احتمالی اطلاعی نداشته است، این اقدام رژیم صهیونیستی را که بار ها گفته است «با یا بدون حمایت آمریکا وارد رفح می شویم»، اگر باج خواهی تلقی نکنیم، باید به منزله قرار دادن واشینگتن در عمل انجام شده به حساب آورد و حامل این پیام از سوی تل آویو است که «ما کاری را که بخواهیم انجام می دهیم و تو به عنوان متحد چاره ای جز حمایت نداری».

علاوه بر این، منابع آگاه به «سی ان ان» گفته اند که «کاخ سفید هنوز از طرح های عملیاتی اسراییل در رفح و اینکه چگونه قرار است از جان غیرنظامیان محافظت کند، بی خبر است». این بی خبر گذاشتن ها می تواند نشانه ای باشد از تمایل رژیم صهیونیستی برای «نادیده گرفتن خطوط قرمز واشینگتن» در حمله به رفح.

آمریکا سر دوراهی گیر کرده است: دوراهی «حفظ وجهه بین المللی با حمایت از غیرنظامیان به دام افتاده در رفح» و «حمایت از اصلی ترین متحد خاورمیانه ای».

تا این جای کار، تل آویو با بازی در سناریوی «بررسی طرح های جایگزین برای حمله زمینی به رفح» و گرفتن بسته تسلیحاتی ای که شامل تجهیزاتی برای هوشمند کردن بمب های خنگ موجود در زرادخانه هایش است و می تواند با هدفمند کردن حملات، تلفات غیرنظامیان را کاهش دهد، بزرگ ترین برنده تردید آمریکای گرفتار در دوراهی بوده است حال آنکه این تسلیحات در درگیری شدید با حزب الله هم به کارش می آید.

آیا باید هشدار اخیر امیرعبداللهیان را به منزله این تلقی کرد که واشینگتن باید چشم خود را به روی اقدام تلافی جویانه تهران در قبال رژیم صهیونیستی ببندد و به حمایت از تل آویو مداخله نکند؟

سفر روز سه شنبه جیک سالیوان به عربستان سعودی برای مذاکره درباره یک اَبَر توافق که شامل عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی می شود هم می تواند در ادامه باج دهی واشینگتن به تل آویو تعبیر شود.

با این اوصاف، تحلیل آنهایی که می گویند هدف تل آویو «بازدارندگی» بوده است با یک روی سکه قمار اسراییل، مطابقت دارد.

فرضیه تشدید تنش

اما در آن سوی سکه، ایران نمی تواند اقدام روز گذشته رژیم صهیونیستی را بی پاسخ بگذارد. در این میان، یکی از گزینه ها حمله مستقیم به منافع یا مناطق تحت سلطه اسراییل است.

در اینجا به رغم اینکه حمله به یکی از الحاقات سفارت ایران در دمشق به منزله نقض کنوانسیون وین و حمله به خاک ایران تلقی می شود، تنها عاملی که ممکن است به تداوم خویشتن داری تهران و اجتناب از تن دادن به قمار نتانیاهو از راه درگیری مستقیم با رژیم صهیونیستی منجر می شود، این است که شهدای واقعه تلخ دیروز، هیچ یک دیپلمات نبوده اند و جنگ همچنان در حلقه نظامی در حال بسط و گسترش است. با این همه، هیچ تضمینی وجود ندارد که ایران پاسخ مستقیم به اقدام اخیر اسراییل را حق خود نداند و از آن روی گردان باشد؛ به ویژه آنکه وزارت امور خارجه ایران در بیانیه ای اعلام کرد که شهدای حمله تروریستی روز دوشنبه، مصونیت دیپلماتیک داشته اند.

در این میان، هشدار شب قبل «حسین امیرعبداللهیان» وزیر خارجه ایران مبنی بر اینکه «پیام مهمی به دولت آمریکا به عنوان حامی رژیم صهیونیستی ارسال شد» قابل تامل است. همچنین، وی تاکید کرد که «آمریکا باید پاسخگو باشد».

آیا باید این هشدار را به منزله این تلقی کرد که واشینگتن باید چشم خود را به روی اقدام تلافی جویانه تهران در قبال رژیم صهیونیستی ببندد و به حمایت از تل آویو مداخله نکند؟

این را هم در نظر بگیریم که شاید اسراییل به دنبال جنگ تمام عیار با ایران نباشد، اما تصویر ایده آلش این است که تنش را به سطحی ارتقا دهد که آمریکا را که تا حدی از تل آویو فاصله گرفته، وادار به تجدید نظر و حمایت علنی از متحد دیرینه اش کند.

گزینه دیگری هم هست که شامل ازسرگیری حمله گروه های مقاومت به نیرو های آمریکایی مستقر در منطقه می شود.

اما به نظر می آید که در هر نوع درگیری میان رژیم صهیونیستی و ایران، هر دو طرف تمایل دارند که هزینه نهایی را به حساب واشینگتن بنویسند؛ چراکه حتی اگر ایران ادعای آمریکا مبنی بر عدم اطلاع دقیق از حمله صبح دوشنبه را بپذیرد، اما نمی تواند نقش کلی این کشور در تحولات اخیر منطقه را نادیده بگیرد.

با همه این اوصاف، از یک نکته نباید غافل ماند مبنی بر اینکه قمار رژیم صهیونیستی بازتاب ناکامی در میدان نبرد و درنتیجه، توسل به راه حل های رادیکال است.