بستن پابند چه حکمی دارد

بستن پابند (خلخال) برای زنان فی نفسه مجاز است و اشکالی ندارد. اما رعایت شرایط شرعی از جمله پوشاندن آن از دید نامحرم، پرهیز از ایجاد صدای جلب کننده توجه و نداشتن قصد خودنمایی، الزامی است. این زیور، مانند سایر زینت ها، احکام خاص خود را در مواجهه با نامحرم دارد.

زیورآلاتی که قرن ها زینت بخش زیبایی و جلوه انسان ها بوده اند، همواره جایگاه ویژه ای در فرهنگ ها و جوامع مختلف داشته اند. در میان این زینت ها، پابند یا خلخال جایگاهی خاص دارد. این زیور، که بر مچ پا بسته می شود، از دیرباز مورد توجه بانوان بوده و در تمدن های کهن تا دوران معاصر، حکایت ها و داستان های بسیاری را با خود به همراه داشته است. از سومریان باستان و مصریان قدیم تا فرهنگ های غنی آسیای جنوبی و مردمان ایران زمین، ردپای پابند در اشعار، نقاشی ها و آیین ها به چشم می خورد. پابند، فراتر از یک قطعه فلز یا مهره، بخشی از هویت و جلوه ای از زیبایی زنانه به شمار می رود.

برای بانوان مسلمان که همواره در پی تعادل میان زیبایی و موازین شرعی هستند، این سؤال پیش می آید که آیا استفاده از چنین زینتی در دایره احکام اسلامی جایز است یا خیر؟ آیا پابند، با تمام جذابیت هایش، می تواند بدون دغدغه شرعی مورد استفاده قرار گیرد؟ در این مسیر، بررسی دقیق فتاوای مراجع تقلید و فهم صحیح از شرایط و جزئیات شرعی، راهگشای این ابهام خواهد بود. ورود به این بحث، نه تنها به روشن شدن حکم شرعی بستن پابند کمک می کند، بلکه دریچه ای به سوی درک عمیق تر فلسفه احکام اسلامی در زمینه پوشش و زینت می گشاید. این جستجو، تجربه ای است برای یافتن پاسخ هایی جامع و قابل اتکا که با رعایت ظرافت های فقهی، راهنمایی برای انتخاب آگاهانه بانوان باشد.

حکم کلی بستن پابند از منظر اسلام

اسلام، دین اعتدال و زیبایی است و در آموزه های آن، توجه به جمال و آراستگی، به ویژه برای زنان، نه تنها مذموم شمرده نشده، بلکه در بسیاری موارد تشویق نیز شده است. این نگاه فراگیر، شامل استفاده از زیورآلات و زینت ها نیز می شود، اما با رعایت چارچوب ها و حدود مشخصی که هدف آن حفظ حریم ها و کرامت انسانی است.

جواز عمومی استفاده از زینت برای زنان

قرآن کریم و سنت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) همواره بر این نکته تأکید دارند که زن می تواند و باید به زیبایی خود اهمیت دهد. زینت کردن، لباس زیبا پوشیدن و آراسته بودن، از جلوه های طبیعی فطرت زنانه است. این آراستگی، در وهله اول برای خود زن، سپس برای همسر و در محیط های مجاز زنانه، نه تنها جایز بلکه مستحب دانسته شده است. این جواز عمومی، شامل طیف وسیعی از زیورآلات، از جمله دستبند، گردنبند، گوشواره و البته پابند می شود. هدف از این جواز، پاسخگویی به نیاز طبیعی انسان به زیبایی و لطافت است که در بطن وجود زن نهادینه شده است. این موضوع به زن اجازه می دهد تا با حفظ کرامت و حدود الهی، از نعمت های الهی برای آراستگی بهره مند شود.

پابند به عنوان زینت و جایگاه آن

پابند یا خلخال، بدون شک در دسته زینت ها و زیورآلات زنانه قرار می گیرد. ماهیت آن، زنجیری است که بر مچ پا بسته می شود و گاهی با آویزها، سنگ ها یا مهره ها تزیین می شود. از دوران کهن تا به امروز، در فرهنگ های مختلف جهان، پابند نمادی از زیبایی، ظرافت و گاهی نشانه ای از وضعیت اجتماعی یا تأهل بوده است. در اسلام نیز، هر آنچه به قصد آراستگی و زیبایی مورد استفاده قرار گیرد و به طور معمول زینت محسوب شود، مشمول احکام زینت ها خواهد بود. بنابراین، پابند نیز از این قاعده مستثنی نیست و به عنوان یک زینت، احکام خاص خود را دارد که باید مورد توجه قرار گیرد. این نگاه، به ما کمک می کند تا پابند را نه تنها یک شیء زینتی، بلکه بخشی از نظام جامع احکام مربوط به پوشش و آراستگی زنان در اسلام بدانیم.

حدود پوشش پا در اسلام و ارتباط آن با پابند

در احکام شرعی اسلام، پوشش پا برای بانوان در مقابل نامحرم، واجب است. این پوشش، تا مچ پا و روی پا را شامل می شود. برخی مراجع، پوشاندن روی پا را نیز واجب می دانند، مگر اینکه با پوشش کفش پوشیده شود. این حکم، برای حفظ حریم و جلوگیری از جلب توجه نامحرم وضع شده است. حال اگر پابند بر مچ پا بسته شود، با توجه به اینکه مچ و روی پا خود باید پوشانده شوند، پابند نیز که زینتی بر این قسمت از بدن است، باید پوشانده شود. این بدان معناست که اگر زنی پابند استفاده می کند، باید اطمینان حاصل کند که این زینت از دید نامحرم پنهان بماند. پوشیدن جوراب ضخیم، کفش های پوشیده یا لباس هایی که تا روی پاها را می پوشانند، می تواند این وظیفه شرعی را برآورده سازد. بنابراین، اصل بر جواز بستن پابند است، مشروط بر آنکه در مواجهه با نامحرم، حدود شرعی پوشش رعایت شده و این زینت نیز مانند خود پاها، از دیدگان پنهان بماند. این حکم، گواه آن است که اسلام با زیبایی و زینت مخالفتی ندارد، بلکه در پی تنظیم آن در چارچوب کرامت و پاکدامنی است.

شرایط و جزئیات مهم در استفاده از پابند (نکات فقهی کلیدی)

با وجود جواز کلی استفاده از پابند برای زنان، احکام شرعی اسلام همواره بر رعایت جزئیات و شرایطی تأکید دارد که این جواز را کامل و دقیق می سازد. این شرایط، برای حفظ حریم ها و جلوگیری از مفاسد احتمالی وضع شده اند و در مورد پابند نیز، توجه به آن ها ضروری است.

پابند و نامحرم

یکی از مهم ترین ابعاد در بررسی حکم شرعی پابند، مسئله مواجهه آن با نامحرم است. اسلام، برای حفظ پاکدامنی جامعه و دوری از گناه، دستوراتی در مورد پوشش و ارتباط با نامحرم صادر کرده است.

* اصل پوشاندن زینت: در فقه اسلامی، زینت هایی که معمولاً آشکار نیستند و در معرض دید عموم قرار نمی گیرند (مانند پابند، گردنبند و دستبند در زیر لباس)، باید از دید نامحرم پوشانده شوند. پابند نیز از این قاعده مستثنی نیست. مچ پا، به طور معمول جزو قسمت هایی از بدن است که باید در مقابل نامحرم پوشانده شود و لذا زینتی که بر آن قرار می گیرد نیز باید پنهان بماند. این حکم، شامل هر نوع پابندی، فارغ از جنس و طرح آن می شود. هدف این است که عاملی برای تحریک یا جلب توجه غیرضروری ایجاد نشود.

* حکم دیده شدن پابند: اگرچه اصل بر پوشاندن پابند است، ممکن است در شرایطی این زینت به طور غیرعمدی یا ناخواسته توسط نامحرم دیده شود. در این شرایط، مهم است که آیا خود زن قصد آشکار کردن آن را داشته یا نه. اگر سهواً یا بدون قصد خودنمایی، قسمتی از پابند نمایان شود، گناهی متوجه فرد نیست، اما لازم است که فوراً آن را پوشانده و از تکرار آن جلوگیری کند. احتیاط و تلاش برای پوشاندن کامل زینت از دید نامحرم، همواره مورد تأکید است.

در فقه اسلامی، زینت هایی که به طور معمول پوشیده می شوند، باید از دید نامحرم نیز پنهان بمانند تا حریم ها حفظ شود و جامعه از آفات نگاه های نامشروع در امان بماند.

* تفاوت پابند و صورت و دست ها: این نکته حائز اهمیت است که در اسلام، پوشاندن صورت و دست ها تا مچ (در شرایط عادی و بدون آرایش یا زینت های خاص) واجب نیست و این قسمت ها از بدن می توانند آشکار باشند. اما این استثناء شامل پاها نمی شود. پاها و هر زینتی که بر آن ها قرار می گیرد (مانند پابند)، باید در برابر نامحرم پوشانده شوند. این تمایز نشان می دهد که مراجع تقلید، نگاه ویژه ای به قسمت های مختلف بدن از نظر لزوم پوشش دارند و نباید حکم پاها را با صورت و دست ها مقایسه کرد.

پابند صدادار (خلخال)

یکی دیگر از شرایط مهم در استفاده از پابند، مربوط به نوع صدایی است که برخی از آن ها (خلخال های زنگوله دار یا جینگول دار) تولید می کنند.

* حکم ایجاد صدا: استفاده از پابندهایی که در هنگام حرکت، صدای دلربا و جلب توجه کننده ای تولید می کنند، در حضور نامحرم جایز نیست. دلیل این حکم، آن است که این صداها ممکن است باعث تحریک و جلب توجه نامحرم شوند. اسلام همواره در پی جلوگیری از هر عاملی است که زمینه را برای گناه و فتنه فراهم آورد. بنابراین، حتی اگر پابند پوشیده باشد اما صدایش شنیده شود و موجب جلب توجه نامحرم گردد، استفاده از آن اشکال شرعی پیدا می کند.

* آیه قرآن و روایات مرتبط: این حکم، ریشه در آموزه های قرآنی و روایات اهل بیت (علیهم السلام) دارد. به عنوان مثال، در آیه ۳۱ سوره نور، به زنان مؤمن دستور داده شده است: ﴿وَلَا یَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِیُعْلَمَ مَا یُخْفِینَ مِن زِینَتِهِنَّ﴾؛ یعنی «و پاهای خود را [به زمین] نکوبند تا آنچه از زینت هایشان که پنهان می دارند، معلوم گردد.» این آیه به صراحت از کوبیدن پاها برای آشکار شدن زینت های پنهان نهی می کند که شامل صدای پابند نیز می شود. این نهی قرآنی، نشان دهنده اهمیت جلوگیری از هر نوع عملی است که به طور مستقیم یا غیرمستقیم، باعث جلب توجه نامحرم به زینت های پنهان زن شود.

* نتیجه گیری: با توجه به آنچه گفته شد، بر بانوان لازم است که از استفاده از پابندهای صدادار که جلب توجه نامحرم را به دنبال دارد، در خارج از منزل و در مجامع عمومی که نامحرم حضور دارد، اجتناب کنند. اگر پابندی استفاده می شود، باید اطمینان حاصل شود که هیچ صدایی تولید نکند که موجب جلب نظر دیگران شود. این رویکرد، نه تنها به رعایت احکام شرعی کمک می کند، بلکه به حفظ وقار و حریم شخصی زن نیز یاری می رساند.

پابند و قصد تبرج (خودنمایی)

یکی از مهم ترین مفاهیم در احکام پوشش و زینت در اسلام، مفهوم تبرج یا خودنمایی است. این مفهوم فراتر از نوع پوشش یا زینت خاصی است و به نیت و هدف فرد از آن عمل بازمی گردد.

* توضیح مفهوم تبرج و خودنمایی: تبرج به معنای خودآرایی و آشکار کردن زیبایی ها و زینت ها به گونه ای است که موجب جلب توجه و تحریک نامحرم شود. این خودنمایی می تواند از طریق لباس، آرایش، زیورآلات و حتی نحوه رفتار و گفتار صورت گیرد. اسلام به شدت از تبرج و هر عملی که با قصد خودنمایی در برابر نامحرم انجام شود، نهی کرده است. دلیل این نهی، جلوگیری از اشاعه فساد، حفظ حریم خانواده و جامعه و بالا بردن کرامت زن در نگاه عمومی است.

* تفاوت زینت برای خود و همسر با خودنمایی در جامعه: اسلام، زینت کردن را برای زن در خانه، برای خود و برای همسرش، امری نیکو و حتی مستحب می داند. این نوع زینت، در فضای امن خانواده و برای تحکیم بنیان آن است. اما زمانی که همین زینت با نیت نمایش و جلب توجه نامحرم به فضای عمومی آورده شود، تبدیل به تبرج شده و از نظر شرعی دارای اشکال است. پابند نیز از این قاعده پیروی می کند. اگر زنی پابند را با قصد آراستگی برای همسر یا در جمع های زنانه استفاده کند، کاملاً مجاز است. اما اگر هدف او از بستن پابند (حتی اگر پوشیده باشد و صدا نداشته باشد) این باشد که توجه دیگران را به زیبایی های پنهان خود جلب کند، این عمل مصداق تبرج بوده و شرعاً حرام است. نیت و قصد در اینجا نقش محوری ایفا می کند. این ظرافت در احکام، نشان می دهد که اسلام نه تنها به ظاهر اعمال، بلکه به باطن و نیات پشت آن ها نیز توجه عمیقی دارد.

دیدگاه مراجع تقلید معاصر

در جهان اسلام، به ویژه در فقه شیعه، مراجع تقلید نقش محوری در تبیین و استنباط احکام شرعی دارند. برای اطمینان از صحت و درستی احکام مربوط به بستن پابند، رجوع به فتاوای این بزرگان از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

جمع بندی کلی فتوای رایج اکثر مراجع تقلید

با مطالعه فتاوای مراجع تقلید معاصر، می توان به یک جمع بندی کلی در مورد حکم شرعی بستن پابند دست یافت. اغلب مراجع، استفاده از پابند را فی نفسه جایز و بلااشکال می دانند. هیچ یک از فتاوا به طور مطلق و بدون قید و شرط، بستن پابند را حرام اعلام نکرده اند. اما این جواز، همواره با شروط و قیودی همراه است که رعایت آن ها الزامی است. این شروط شامل موارد زیر هستند:

* پوشاندن از دید نامحرم: مهم ترین و اصلی ترین شرط، پوشاندن کامل پابند از دید نامحرم است. از آنجایی که مچ و روی پا جزو قسمت هایی از بدن است که باید پوشیده شود، پابند نیز که زینتی بر آن قرار می گیرد، باید پنهان بماند.
* عدم ایجاد صدای جلب توجه کننده: استفاده از پابندهایی که صدای دلربا و تحریک کننده ای تولید می کنند و موجب جلب توجه نامحرم می شوند، جایز نیست. این حکم، بر اساس آیه ۳۱ سوره نور و روایات وارده است.
* نبود قصد تبرج و خودنمایی: اگر هدف از بستن پابند، خودنمایی و جلب توجه نامحرم باشد، استفاده از آن حرام است، حتی اگر از دید پنهان باشد و صدایی نداشته باشد. نیت و قصد فرد در اینجا تعیین کننده است.

این جمع بندی نشان می دهد که اسلام، با اصل زیبایی و زینت مخالفتی ندارد، اما بر حفظ حریم ها و جلوگیری از هرگونه عامل فساد و تحریک تأکید می کند. بنابراین، بانوان می توانند با رعایت این سه شرط اساسی، از پابند به عنوان یک زینت استفاده کنند.

ارجاع به مرجع تقلید برای اطمینان بیشتر

اگرچه یک جمع بندی کلی از فتاوای مراجع ارائه شد، اما از آنجایی که در مسائل فقهی، هر فرد مکلف است از مرجع تقلید خود پیروی کند، اکیداً توصیه می شود که برای اطمینان کامل و عمل به تکلیف شرعی، هر فرد به رساله عملیه یا استفتا از دفتر مرجع تقلید خویش مراجعه نماید. فتاوا ممکن است در جزئیات اندکی با یکدیگر متفاوت باشند و برای حصول اطمینان و عمل صحیح، رجوع به نظر مرجع تقلید شخصی ضروری است. این اصل مهم در فقه شیعه، به هر فرد این امکان را می دهد که با آگاهی کامل و بر اساس اعتقادات و وظایف شرعی خود، عمل کند. این رویکرد، نه تنها جنبه عملی دارد، بلکه به افزایش دانش فقهی و آگاهی شرعی افراد نیز کمک شایانی می کند.

باورهای رایج درباره پابند

پابند، همچون بسیاری از زیورآلات دیگر، در طول تاریخ و در فرهنگ های مختلف، با باورها و نمادهای گوناگونی عجین شده است. پرداختن به این باورها و مقایسه آن ها با دیدگاه شرعی، به درک جامع تر این زینت کمک می کند.

آیا جنس پابند (طلا، نقره، بدلیجات) در حکم آن تأثیری دارد؟

یکی از پرسش های رایج این است که آیا جنس پابند، مانند طلا، نقره، استیل، چرم، مهره یا بدلیجات، در حکم شرعی استفاده از آن تأثیری دارد؟ پاسخ قاطع این است که خیر، جنس پابند به طور مستقیم در حکم جواز یا عدم جواز شرعی آن تأثیری ندارد.

آنچه در فقه اسلامی ملاک است، «ماهیت زینت بودن» و «رعایت شرایط مربوط به پوشش و عدم جلب توجه نامحرم» است. یعنی هر آنچه زینت محسوب شود، چه گران بها و چه ارزان قیمت، چه از طلا باشد و چه از مهره، مشمول همان احکام کلی است که پیشتر بیان شد: باید از دید نامحرم پوشانده شود، صدایی تولید نکند که جلب توجه نامحرم را به دنبال داشته باشد و با قصد تبرج (خودنمایی) استفاده نشود.

البته ممکن است در خصوص استفاده از طلای زرد برای مردان، احکامی وجود داشته باشد که آن هم مربوط به مردان است و نه زنان. برای زنان، استفاده از طلا، نقره و سایر فلزات یا مواد زینتی بلامانع است، مشروط بر آنکه همان شرایط کلی رعایت شود. بنابراین، بانوان می توانند با خیالی آسوده از هر جنسی از پابند که مورد علاقه آن هاست، استفاده کنند، با این ملاحظه که به احکام کلی پوشش و پرهیز از تبرج پایبند باشند.

آیا پابند نشانه خاصی دارد و این موضوع بر حکم آن مؤثر است؟

در برخی فرهنگ ها، پابند دارای نمادها و معانی خاصی بوده است. به عنوان مثال:

* در هندوستان، بستن پابند به مچ پای چپ گاهی نشانه تأهل و به مچ پای راست نشانه مجرد بودن تلقی می شود.
* در مصر باستان، جنس پابند می توانست نشانه ای از طبقه اجتماعی و ثروت باشد.
* در برخی جوامع، ممکن است بستن پابند به هر دو پا، نمادی خاص داشته باشد.

این نمادها و باورها، عمدتاً آداب و رسوم فرهنگی و اجتماعی هستند و به طور مستقیم بر حکم شرعی استفاده از پابند تأثیری نمی گذارند. حکم شرعی، بر پایه اصول فقهی و قواعد کلی اسلام (پوشش از نامحرم، عدم ایجاد فتنه، پرهیز از تبرج) بنا شده است.

البته، اگر در یک فرهنگ خاص، بستن پابند به گونه ای باشد که به طور عمومی و عرفی، به معنای جلب توجه نامشروع، تحریک یا اشاعه فساد تلقی شود، یا مثلاً به قصد خودنمایی افراطی و خلاف عفت باشد، در این صورت، استفاده از آن از نظر شرعی دارای اشکال خواهد بود. اما این اشکال، به دلیل ماهیت خود پابند نیست، بلکه به خاطر قصد و نتیجه عرفی آن است که با اصول شرعی در تعارض قرار می گیرد.

برای عموم بانوان مسلمان، پابند یک زیور و بدلیجات تزئینی است و اگر در جامعه ای زندگی می کنند که این زینت دارای نمادهای خاصی نیست که با ارزش های اخلاقی و شرعی در تضاد باشد، می توانند آن را صرفاً با هدف زیبایی و آراستگی (در محیط های مجاز) استفاده کنند و نگرانی از بابت نمادهای فرهنگی سایر جوامع نداشته باشند. مهم نیت فرد و عدم ایجاد جلب توجه نامشروع است.

استفاده از پابند در محیط های زنانه یا منزل

همانطور که قبلاً اشاره شد، بسیاری از احکام مربوط به پوشش و زینت، ناظر به حضور در جامعه و مواجهه با نامحرم است. اما در محیط های زنانه و یا در منزل، این محدودیت ها به مراتب کمتر می شوند.

* در محیط های کاملاً زنانه: در محافلی که تنها زنان حضور دارند، مانند مهمانی های زنانه، جشن ها، یا فضاهای خصوصی، بانوان از آزادی عمل بیشتری در استفاده از زینت ها، از جمله پابند، برخوردار هستند. در این محیط ها، پوشاندن پابند از دید زنان دیگر واجب نیست و می توانند با خیال راحت از زیبایی آن لذت ببرند. همچنین، در این فضاها، استفاده از پابندهای صدادار نیز اشکالی ندارد، زیرا هدف از ممنوعیت صدای پابند، جلوگیری از جلب توجه نامحرم است که در این محیط ها مصداق ندارد.

* در منزل و برای همسر: در محیط خانه و به ویژه برای همسر، نه تنها استفاده از پابند مجاز است، بلکه آراستگی و زینت کردن برای همسر، مستحب و مورد تأکید دین اسلام است. در این شرایط، زن می تواند از هر نوع پابندی با هر جنس و طرحی استفاده کند و از زیبایی خود لذت ببرد. این نوع زینت، به تقویت روابط عاطفی و تحکیم بنیان خانواده کمک می کند و از ارزش های اسلامی به شمار می رود.

بنابراین، محدودیاتی که در مورد پوشاندن پابند از نامحرم و عدم ایجاد صدای جلب توجه کننده مطرح شد، عمدتاً مربوط به حضور زن در اماکن عمومی و مواجهه با نامحرم است. در فضاهای خصوصی تر و محیط های کاملاً زنانه، این محدودیت ها کاهش می یابد و بانوان می توانند با آسودگی خاطر بیشتری از این زینت زیبا استفاده کنند.

نتیجه گیری

در بررسی جامع و عمیق حکم شرعی بستن پابند برای زنان، مسیر پر پیچ و خمی را پشت سر گذاشتیم و ابعاد مختلف این زینت را از منظر فقه اسلامی، با تمرکز بر دیدگاه مراجع تقلید شیعه، مورد کاوش قرار دادیم. اکنون زمان آن رسیده است که خلاصه ای از این رهیافت را ارائه دهیم تا بانوان مسلمان بتوانند با آگاهی کامل و بصیرتی روشن، در خصوص استفاده از این زینت زیبا تصمیم گیری کنند.

خلاصه کلام این است که بستن پابند (خلخال) برای زنان، فی نفسه امری مجاز و بلااشکال است. اسلام، دین زیبایی و آراستگی است و با استفاده از زینت ها برای بانوان، نه تنها مخالفتی ندارد، بلکه آن را در چارچوب های صحیح، امری نیکو و فطری می داند. پابند نیز به عنوان یکی از مصادیق زینت، از این قاعده کلی مستثنی نیست.

اما، این جواز مشروط به رعایت سه اصل کلیدی است که ضامن حفظ عفت، پاکدامنی و کرامت زن در جامعه می شود:

1. پوشاندن کامل از دید نامحرم: پابند، همانند خود مچ و روی پا، باید در برابر نامحرم پوشانده شود. این پوشش، می تواند با استفاده از جوراب ضخیم، کفش های پوشیده یا لباس های بلند حاصل شود تا از هرگونه جلب توجه نامشروع جلوگیری به عمل آید.
2. پرهیز از ایجاد صدای جلب توجه کننده: استفاده از پابندهایی که صدای دلربا و تحریک کننده ای تولید می کنند و موجب جلب توجه نامحرم می شوند، جایز نیست. آیه ۳۱ سوره نور، با صراحت از هر عملی که به آشکار شدن زینت های پنهان منجر شود، نهی می کند.
3. نداشتن قصد تبرج و خودنمایی: نیت و قصد استفاده از پابند بسیار مهم است. اگر هدف از بستن پابند، خودنمایی، تبرج و جلب توجه نامحرم باشد، این عمل شرعاً حرام است. زینت کردن برای خود، همسر و در محیط های مجاز زنانه، مورد تأیید است، اما نمایش آن به قصد اغواگری در اجتماع، مذموم است.

این سه شرط، نشان دهنده هوشمندی و ظرافت احکام اسلامی است که نه تنها به ظاهر عمل، بلکه به باطن و نیت آن نیز توجه دارد. اسلام در پی آن است که زیبایی در جایگاه صحیح خود قرار گیرد و از آن سوءاستفاده نشود. هدف اصلی زینت، برای همسر و در جمع های زنانه است تا بنیان خانواده مستحکم و جامعه ای پاک و سالم پرورش یابد.

در نهایت، به هر بانوی مسلمانی توصیه می شود که با تعقل، تفکر و رجوع به مرجع تقلید خویش، نسبت به رعایت این احکام الهی در تمام شئونات زندگی خود اهتمام ورزد. این مسیر، نه تنها به آرامش روحی و معنوی منجر می شود، بلکه به ساخت جامعه ای مبتنی بر فضیلت و اخلاق نیز یاری می رساند. زیبایی با رعایت اصول، معنای واقعی خود را پیدا می کند.